નવી દિલ્હીઃ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) ના અધ્યક્ષ વી. નારાયણને જાહેરાત કરી કે કેન્દ્ર સરકારે ચંદ્રયાન-5 મિશનને મંજૂરી આપી દીધી છે. આ મિશન ચંદ્રની સપાટીનો ઊંડાણપૂર્વક અભ્યાસ કરશે અને આ વખતે પહેલા કરતા ઘણો ભારે રોવર ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવશે. તેમણે આ માહિતી સન્માન સમારોહમાં આપી હતી જ્યાં તેમને ISROના વડા તરીકે કાર્યભાર સંભાળવા બદલ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
વી.નારાયણને વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, ચંદ્રયાન-3 મિશનમાં 25 કિલોગ્રામનું રોવર ‘પ્રજ્ઞાન’ મોકલવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ ચંદ્રયાન-5માં 250 કિલોગ્રામનું રોવર ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવશે. આ અપગ્રેડ વૈજ્ઞાનિકોને ચંદ્રની સપાટીનો વધુ વિગતવાર અને ઊંડાણપૂર્વક અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે. આ ઉપરાંત, ચંદ્રયાન-2 માં સ્થાપિત હાઇ-રિઝોલ્યુશન કેમેરામાંથી હજુ પણ સેંકડો ચિત્રો પ્રાપ્ત થઈ રહ્યા છે, જે ISRO ના આગામી મિશન માટે મહત્વપૂર્ણ ડેટા પ્રદાન કરી રહ્યા છે.
ભારતના ચંદ્રયાન મિશનની શરૂઆત 2008 માં ચંદ્રયાન-1 થી થઈ હતી, જેણે ચંદ્રના ખનિજ અને રાસાયણિક વિશ્લેષણમાં નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી હતી. આ પછી, 2019 માં લોન્ચ કરાયેલ ચંદ્રયાન-2 મિશનને લગભગ 98% સફળતા મળી હતી. જોકે લેન્ડર વિક્રમનું ઉતરાણ અંતિમ તબક્કામાં નિષ્ફળ ગયું હતું, પરંતુ આ પછી, 23 ઓગસ્ટ 2023 ના રોજ, ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળ ‘સોફ્ટ લેન્ડિંગ’ કરીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો.
નારાયણને એમ પણ કહ્યું કે ચંદ્રયાન-4 મિશન 2027 માં શરૂ થવાની ધારણા છે, જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પરથી નમૂનાઓ એકત્રિત કરીને પૃથ્વી પર લાવવાનો રહેશે. આ ઉપરાંત, ઇસરો માનવ અવકાશ મિશન ‘ગગનયાન’ અને ભારતના પ્રથમ સ્વદેશી અવકાશ મથક ‘ઇન્ડિયન સ્પેસ સ્ટેશન’ ની યોજના પર પણ ઝડપથી કામ કરી રહ્યું છે.
સપ્ટેમ્બર 2024 માં, કેન્દ્ર સરકારે ચંદ્રયાન-4 મિશનને મંજૂરી આપી, જેનો ખર્ચ 2104 કરોડ રૂપિયા હતો. આ મિશન હેઠળ પાંચ અલગ અલગ મોડ્યુલ હશે, જેમાં એસેન્ડર, ડીસેન્ડર, પ્રોપલ્શન, ટ્રાન્સફર અને રી-એન્ટ્રી મોડ્યુલનો સમાવેશ થાય છે. તેના સંચાલન માટે બે અલગ અલગ રોકેટ – હેવી-લિફ્ટર LVM-3 અને PSLV – નો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. આ મિશન ભારતની ચંદ્ર પરથી પહેલીવાર નમૂનાઓ લાવવાની મહત્વાકાંક્ષી યોજનાનો એક ભાગ છે.
