નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહે લોકસભામાં ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી બિલ, 2025 પરની ચર્ચાનો જવાબ આપ્યો હતો. ચર્ચા બાદ ગૃહે બિલ પસાર કર્યું હતું.
ચર્ચાનો જવાબ આપતા, કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે સહકાર એ એક એવો વિષય છે જે દેશના દરેક પરિવારને સ્પર્શે છે. દરેક ગામમાં કોઈને કોઈ એકમ હોય છે જે સહકાર દ્વારા કૃષિ વિકાસ, ગ્રામીણ વિકાસ અને સ્વરોજગારમાં રોકાયેલ હોય છે અને દેશના વિકાસમાં ફાળો આપે છે. અમિત શાહે કહ્યું કે આઝાદીના 75 વર્ષ પછી, આજે દેશને તેની પ્રથમ સહકારી યુનિવર્સિટી મળી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આ બિલ પસાર થયા પછી, ગ્રામીણ અર્થતંત્ર મજબૂત થશે, સ્વરોજગાર અને નાના ઉદ્યોગસાહસિકતાનો વિકાસ થશે, સામાજિક સમાવેશ વધશે અને નવીનતા અને સંશોધનમાં ઘણા નવા ધોરણો સ્થાપિત કરવાની તકો મળશે. અમિત શાહે કહ્યું કે આ રીતે સમગ્ર દેશને સહકારની ભાવનાથી ભરપૂર અને આધુનિક શિક્ષણથી સજ્જ એક નવું સહકારી નેતૃત્વ મળશે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે આ સહકારી યુનિવર્સિટીનું નામ ત્રિભુવન સહકારી યુનિવર્સિટી રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. સરદાર પટેલ જેવા મહાન નેતાના માર્ગદર્શન હેઠળ ભારતમાં સહકારનો પાયો નાખનારા લોકોમાં ત્રિભુવન દાસ પટેલ એક હતા. તેમણે કહ્યું કે ગુજરાત રાજ્ય સહકારી દૂધ માર્કેટિંગ ફેડરેશન (GCMMF), જેને આપણે બધા આજે અમૂલ તરીકે ઓળખીએ છીએ, તે ત્રિભુવનજીના વિચારનું પરિણામ છે. અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે 1946માં ગુજરાતના એક શહેરમાં 250 લિટર દૂધ સાથે શરૂ થયેલી અમૂલની સફર આજે ભારતની સૌથી મોટી ડેરી બ્રાન્ડ બની છે અને વિશ્વ સમક્ષ ઉભરી છે. તેમણે કહ્યું કે 2003માં અમૂલનું ટર્નઓવર 2882 કરોડ રૂપિયા હતું જે આજે 60 હજાર કરોડ રૂપિયાને વટાવી ગયું છે. તેમણે કહ્યું કે વિપક્ષ વિરોધ કરી રહ્યો છે કારણ કે કોઈ ચોક્કસ પરિવારના નામે આ યુનિવર્સિટી નથી; તેઓ જાણતા નથી કે ત્રિભુવન દાસ પટેલ પણ તેમના નેતા હતા.
કેન્દ્રીય સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં 2014માં સરકારની રચના પછીના 10 વર્ષનો સમયગાળો દેશના ગરીબો માટે સુવર્ણ અક્ષરોમાં લખાશે. આ 10 વર્ષોમાં જ દેશના ગરીબોને ઘર, શૌચાલય, પીવાનું પાણી, 5 કિલો મફત અનાજ, ગેસ કનેક્શન, 5 લાખ રૂપિયા સુધીની મફત સારવાર અને વીજળી આપવાનું કામ થયું છે. તેમણે કહ્યું કે આ 10 વર્ષમાં દેશના 25 કરોડ લોકો ગરીબી રેખામાંથી બહાર આવ્યા છે. અમિત શાહે કહ્યું કે પહેલા દેશના લાખો ગરીબ લોકોને આ જરૂરી વસ્તુઓ એકઠી કરવામાં પોતાનું જીવન વિતાવવું પડતું હતું, પરંતુ છેલ્લા 10 વર્ષમાં, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ તે બધી વસ્તુઓ પૂરી પાડી છે. તેમણે કહ્યું કે કરોડો લોકો એવા છે જે આગળ વધવા માંગે છે, બહાર નીકળવા માંગે છે અને દેશના વિકાસમાં યોગદાન આપવા માંગે છે પરંતુ તેમની પાસે મૂડી નથી. અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે સહકારી સંસ્થાઓ એ મૂડી વગરની વ્યક્તિને ઉદ્યોગસાહસિકતા સાથે જોડવાનો એકમાત્ર રસ્તો છે. સહકારી સંસ્થાઓ દ્વારા, નાની મૂડી ધરાવતા કરોડો લોકો વ્યવસાય કરવા, ગૌરવ સાથે જીવવા અને સ્વરોજગાર મેળવવા માટે ભેગા થઈ રહ્યા છે.
અમિત શાહે કહ્યું કે 130 કરોડની વસ્તી ધરાવતા ભારત જેવા દેશમાં, GDP ની સાથે, રોજગાર પણ દેશના અર્થતંત્રના સ્વાસ્થ્યનું એક મુખ્ય સૂચક છે. તેમણે કહ્યું કે સહકારી ક્ષેત્ર એકમાત્ર એવું ક્ષેત્ર છે જે 130 કરોડ લોકોને સ્વરોજગાર દ્વારા દેશના વિકાસ સાથે જોડે છે અને તેમના ગૌરવનું પણ રક્ષણ કરે છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીએ સાડા ત્રણ વર્ષ પહેલાં સહકાર મંત્રાલયની રચના કરી હતી, જેનાથી ખેડૂતો, ગ્રામજનો અને સહકારી નેતાઓની દાયકાઓ જૂની માંગણી પૂર્ણ થઈ હતી. તેમણે કહ્યું કે સહકાર મંત્રાલયની રચના પછી, સહકારના વિકાસનો એક નવો અધ્યાય શરૂ થયો છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે આજે ભારતમાં 8 લાખ સહકારી મંડળીઓ છે અને 30 કરોડ લોકો તેમના સભ્યો છે. એક રીતે, દેશનો દરેક પાંચમો વ્યક્તિ સહકારી સાથે જોડાયેલો છે, પરંતુ 75 વર્ષથી તેના વિકાસ માટે કોઈ પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા નથી. અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે સહકારી સંસ્થાઓ સમગ્ર દેશમાં અસમાન રીતે ચાલી રહી છે અને સહકારી ચળવળમાં અસંગતતાઓ દેખાવા લાગી હતી. તેમણે કહ્યું કે આ જ કારણ છે કે મોદીજીએ સહકારી મંત્રાલયની સ્થાપના કરી. સ્થાપનાથી લઈને અત્યાર સુધી, સહકાર મંત્રાલયે છેલ્લા સાડા ત્રણ વર્ષમાં ઘણું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સહકારી સંસ્થાઓ વિકસાવવા માટે, બધા રાજ્યોને સાથે લઈને એક સહકારી ડેટાબેઝ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે અને આજે આ ડેટાબેઝમાં દરેક રાજ્ય, જિલ્લા અને ગામની સહકારી સંસ્થાઓની માહિતી ઉપલબ્ધ છે.
અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે દેશમાં 2 લાખ નવી પ્રાથમિક કૃષિ ધિરાણ સોસાયટીઓ (PACS) બનાવવામાં આવશે અને દેશમાં એક પણ પંચાયત એવી નહીં હોય જ્યાં PACS ન હોય. તેમણે કહ્યું કે મોદી સરકારે પીએસીના બાય- લોમાં ફેરફાર કરવાનો નિર્ણય લીધો અને કાશ્મીરથી કન્યાકુમારી અને ઉત્તરપૂર્વથી દ્વારકા સુધીના સમગ્ર દેશે મોડેલ બાય- લો સ્વીકાર્યા. આ દ્વારા, 25 થી વધુ આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને PAC સાથે જોડવામાં આવી, ચૂંટણી પ્રક્રિયાને એકીકૃત કરવામાં આવી અને એક સામાન્ય એકાઉન્ટિંગ સોફ્ટવેર બનાવવામાં આવ્યું જે દેશની બધી ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ છે. તેમણે કહ્યું કે દેશમાં 43 હજાર કોમન સર્વિસ સેન્ટર્સ (CSCs) સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે જ્યાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની 300થી વધુ યોજનાઓના લાભો અને સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આજે દેશમાં 36 હજાર PACS પીએમ સમૃદ્ધિ કેન્દ્રો તરીકે કાર્યરત છે, 4 હજાર PACS જન ઔષધિ કેન્દ્રો બની ગયા છે અને 400 PACS પેટ્રોલ પંપ પણ ચલાવી રહ્યા છે.
સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે મોદી સરકારે વિશ્વની સૌથી મોટી સંગ્રહ યોજના શરૂ કરી અને અત્યાર સુધીમાં 576 PAC એ વેરહાઉસ બનાવવાનું કામ શરૂ કર્યું છે. આમાંથી 11 પર કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે અને હવે PACS દ્વારા ખરીદેલ ડાંગર અને ઘઉં ત્યાં સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે દેશમાં 67 હજારથી વધુ PAC ને કમ્પ્યુટર, સોફ્ટવેર અને ડેટા સ્ટોરેજ સાથે જોડવામાં આવ્યા છે. આજે આ 67,930 PAC માંથી, 43,658 PAC કમ્પ્યુટર દ્વારા કામ કરી રહ્યા છે. હવે તેમના ખાતા સાંજે મેળ ખાય છે, ઓનલાઈન ઓડિટની સાથે, બધો જ વ્યવસાય પણ ઓનલાઈન થાય છે. તેમણે કહ્યું કે કોમ્પ્યુટરાઇઝેશનથી સહકારી ક્ષેત્રમાં ક્રાંતિ આવી છે.
