ભારતઃ IMD, CSIR જેવી વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓની સુરક્ષા વધારાશે
નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીર, પંજાબ, ચંદીગઢ, લદ્દાખ, રાજસ્થાન અને ગુજરાત જેવા સરહદી વિસ્તારોમાં સ્થિત વૈજ્ઞાનિક અને તકનીકી સંસ્થાઓની સુરક્ષાને વધુ મજબૂત બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે. નવી દિલ્હીમાં એક ઉચ્ચ-સ્તરીય સંયુક્ત બેઠકની અધ્યક્ષતા કર્યા બાદ કેન્દ્રીય વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી રાજ્યમંત્રી ડૉ. જીતેન્દ્ર સિંહે આ નિર્ણય લીધો હતો. આ બેઠકમાં અનેક વરિષ્ઠ અધિકારીઓ અને અગ્રણી વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓના વડાઓ હાજર રહ્યા હતા. આ બેઠકનો ઉદ્દેશ્ય દેશના સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં સ્થિત વૈજ્ઞાનિક સંકુલોની સુરક્ષા તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવાનો હતો, જેમાં આંતરિક સુરક્ષા અને નાગરિક વહીવટીતંત્ર સાથે સંકલન પર ખાસ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું.
આ સમયગાળા દરમિયાન ડૉ. સિંહે દેશની ઘણી અગ્રણી વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓની સુરક્ષા વ્યવસ્થાની સમીક્ષા કરી, જેમાં CSIR-ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ટિગ્રેટિવ મેડિસિન, જમ્મુ, CSIR-સેન્ટ્રલ સાયન્ટિફિક ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન અને CSIR-ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ માઇક્રોબાયલ ટેકનોલોજી, ચંદીગઢ, CLRI, જલંધર, નેશનલ એગ્રી-ફૂડ બાયોટેકનોલોજી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (NABI), મોહાલી અને લદ્દાખ સ્થિત પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના કેન્દ્રનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત તેમણે શ્રીનગર અને લેહ સ્થિત ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) કેન્દ્રોની સુરક્ષા પર વિશેષ ધ્યાન આપવાના નિર્દેશો પણ આપ્યા. તેમણે IMDના મહાનિર્દેશકને તાત્કાલિક અસરથી આ કેન્દ્રોની સુરક્ષા અને દેખરેખ પ્રણાલીને મજબૂત બનાવવા જણાવ્યું. ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે દેશની આ વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓ માત્ર સંશોધન માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ નથી. પરંતુ તેઓ આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને રાષ્ટ્રીય કટોકટીમાં પણ વ્યૂહાત્મક યોગદાન આપે છે. તેથી તેમનું રક્ષણ રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિકતા છે. તેમણે તમામ વૈજ્ઞાનિક વિભાગોને તેમના સલામતી પ્રોટોકોલ અપડેટ કરવા અને સ્થાનિક જિલ્લા વહીવટીતંત્ર સાથે સતત સંપર્ક જાળવવા નિર્દેશ આપ્યો.
વધુમાં તમામ સંસ્થાઓને કટોકટીની પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે સ્ટાન્ડર્ડ ઓપરેટિંગ પ્રોસિજર (SOPs) અપડેટ કરવા, મોક ડ્રીલ કરવા અને સલામતી અને સ્થળાંતર માટે તાલીમ કાર્યક્રમો ચલાવવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. ડૉ. સિંહે એમ પણ કહ્યું કે વર્તમાન પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, પરીક્ષાઓ અને સંશોધન દરખાસ્તોની સમયમર્યાદા થોડા સમય માટે મુલતવી રાખી શકાય છે જેથી અસરગ્રસ્ત વિદ્યાર્થીઓ અને સંશોધકો અસુવિધા ટાળી શકે. તેમણે એ વાત પર પણ ભાર મૂક્યો કે વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓએ દરેક પરિસ્થિતિમાં તૈયાર અને આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ રહેવું જોઈએ, અને સ્થાનિક અધિકારીઓ સાથે સતત વાતચીત ચાલુ રાખવી જરૂરી છે.
