ભારત તેના દાયકાઓ જૂના મિત્ર અફઘાનિસ્તાનમાં ફરી એકવાર વિકાસને વેગ આપશે. દુબઈમાં અફઘાનિસ્તાનના કાર્યવાહક વિદેશ પ્રધાન મૌલવી આમિર ખાન મુત્તાકી સાથે વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિસરીની મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં આ અંગે સહમતિ થઈ હતી. બેઠકમાં અફઘાનિસ્તાને ભારતની સુરક્ષા ચિંતાઓને પ્રાથમિકતા આપવાનું આશ્વાસન આપ્યું હતું અને બંને દેશો વચ્ચે ક્રિકેટના ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવા પર પણ સહમતિ સધાઈ હતી.
આ બેઠકના સંદર્ભમાં, વિદેશ મંત્રાલયે બુધવારે જણાવ્યું હતું કે, બેઠકમાં બંને દેશોની ઐતિહાસિક મિત્રતા, સદીઓ જૂની મજબૂત લોકો-થી-લોકો સંપર્કો, ક્ષેત્રીય વિકાસ અને અન્ય મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. મુત્તાકીએ માનવતાવાદી સહાયમાં ભારતના નેતૃત્વની પ્રશંસા કરી. બેઠકમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો કે ભારત અફઘાનિસ્તાનમાં ચાલી રહેલા માનવતાવાદી સહાય કાર્યક્રમ ઉપરાંત નજીકના ભવિષ્યમાં વિકાસ યોજનાઓમાં સામેલ થવા અંગે વિચારણા કરશે. આ બેઠકમાં વેપાર અને વ્યાપારી પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ચાબહાર પોર્ટના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા પર પણ સંમતિ દર્શાવવામાં આવી હતી. ભારતે સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રે અને શરણાર્થીઓના પુનર્વસનમાં માનવીય સહાયતા વધારવાની ખાતરી આપી.
હવે આગળ શું
ભારતે હજુ સુધી તાલિબાન સરકારને સત્તાવાર રીતે માન્યતા આપી નથી. સરકારી સૂત્રો કહે છે કે ભારત થોડી રાહ જોશે. જો તાલિબાનનું વલણ ખરેખર સકારાત્મક છે, તો પછી તબક્કાવાર ત્યાંની સરકારને સત્તાવાર માન્યતા આપવા ઉપરાંત, નવી દિલ્હી બંધ અફઘાન દૂતાવાસમાં તાલિબાન સરકારના રાજદ્વારીની નિમણૂક માટે સંમત થશે.
સંબંધો પરનો બરફ ધીમે ધીમે ઓગળતો ગયો
ઓગસ્ટ 2021 માં અફઘાનિસ્તાન પર તાલિબાનોના કબજા પછી, બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો ખરાબ રીતે બગડ્યા. જોકે ભારતે સુરક્ષાના કારણોસર વિકાસ કાર્ય બંધ કરી દીધું હતું, પરંતુ તે દરમિયાન તેણે માનવતાવાદી સહાય ચાલુ રાખી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન, બંને દેશો રાજદ્વારી માધ્યમો દ્વારા સતત એકબીજાના સંપર્કમાં રહ્યા. આ ક્રમમાં, ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળે વિદેશ મંત્રાલયના સંયુક્ત સચિવ જેપી સિંહના નેતૃત્વમાં બે વખત અફઘાનિસ્તાનની મુલાકાત લીધી હતી.
બીજી મુલાકાત પછી ચિત્ર અચાનક બદલાઈ ગયું
જ્યારે 7 નવેમ્બરે વિદેશ મંત્રાલયના સંયુક્ત સચિવ જેપી સિંહ પ્રતિનિધિમંડળ સાથે બીજી વખત અફઘાનિસ્તાન પહોંચ્યા ત્યારે પરિસ્થિતિ બદલાવા લાગી. આ દરમિયાન પ્રતિનિધિમંડળ કાર્યવાહક સંરક્ષણ પ્રધાન મોહમ્મદ યાકૂબ મુજાહિદ અને પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ હામિદ કરઝાઈને મળ્યું હતું. આ પછી, ભારતે પ્રથમ વખત ઇકરામુદ્દીનને અફઘાનિસ્તાનના મુંબઈ કોન્સ્યુલેટમાં કોન્સ્યુલ તરીકે માન્યતા આપી. ત્યારે તેણે ત્રણ દિવસ પહેલા અફઘાનિસ્તાન પર પાકિસ્તાનના હવાઈ હુમલાની ખુલ્લેઆમ નિંદા કરી હતી.
