2026 સુધીમાં ભારતનું ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન 300 અબજ ડોલર સુધી પહોંચી જશે
થોડા સમય પહેલાં જ, ભારત મોટા ભાગે આયાત પર આધાર રાખતું હતું, જેમાં મોટા ભાગના ઇલેક્ટ્રોનિક્સની આયાત થતી હતી. જો કે, વસ્તુઓ ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલ સાથે, દેશ હવે તેના પોતાના ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉદ્યોગનું નિર્માણ કરી રહ્યો છે, મોટા રોકાણો આકર્ષિત કરી રહ્યો છે અને સ્થાનિક ઉત્પાદનને વેગ આપી રહ્યો છે. પરિણામે, ભારતની ઇલેક્ટ્રોનિક્સ નિકાસ ઝડપથી વધી રહી છે, જે કાપડ જેવા કેટલાક પરંપરાગત ક્ષેત્રોને પણ પાછળ છોડી રહી છે. સરકારના મજબૂત સમર્થન અને વિસ્તરતા કારખાનાંઓ સાથે ભારત ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન માટે વૈશ્વિક કેન્દ્ર બનવાના માર્ગે અગ્રેસર છે.
ભારતે મોબાઇલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે અને તે વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો મોબાઇલ ઉત્પાદક દેશ બન્યો છે. વર્ષ 2014માં ભારત પાસે માત્ર 2 મોબાઇલ ઉત્પાદન એકમો હતા, પણ અત્યારે ઝડપથી આગળ વધી રહ્યાં છે, ત્યારે દેશ 300થી વધારે ઉત્પાદન એકમો ધરાવે છે, જે આ મહત્ત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર વિસ્તરણ પર ભાર મૂકે છે. 2014 -15માં ભારતમાં જે મોબાઇલ ફોન વેચાઇ રહ્યા હતા તેમાંથી માત્ર 26 ટકા ફોન જ ભારતમાં જ બનાવવામાં આવ્યા હતા, બાકીના આયાત કરવામાં આવી રહ્યા હતા. ઉલ્લેખનીય છે કે આજે ભારતમાં વેચાતા તમામ મોબાઇલ ફોનમાંથી 99.2 ટકા ફોન મેડ ઇન ઇન્ડિયા છે. મોબાઇલ ફોનની મેન્યુફેક્ચરિંગ વેલ્યુ નાણાકીય વર્ષ 2014માં ₹18,900 કરોડથી વધીને નાણાકીય વર્ષ 2024માં ₹4,22,000 કરોડ થઈ છે. ભારતમાં દર વર્ષે 325થી 330 મિલિયન મોબાઇલ ફોનનું ઉત્પાદન થાય છે અને ભારતમાં સરેરાશ એક અબજ મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ થાય છે. નિકાસ, જે 2014 માં લગભગ અસ્તિત્વમાં ન હતી, તે હવે વટાવી ગઈ છે₹1,29,000 કરોડ.
2014માં લોન્ચ કરવામાં આવી હતી,મેક ઇન ઇન્ડિયાઆ પહેલ ભારતના રાષ્ટ્રનિર્માણના પ્રયાસોમાં મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ પહેલની કલ્પના એવા સમયગાળા દરમિયાન કરવામાં આવી હતી જ્યારે ભારતના આર્થિક વિકાસમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો હતો, અને દેશને તેના વિકાસના માર્ગને ટકાવી રાખવા માટે કટોકટીભર્યા પડકારોનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. આ પૃષ્ઠભૂમિ સામે “મેક ઇન ઇન્ડિયા”ની રચના ભારતને ડિઝાઇન અને ઉત્પાદન માટે વૈશ્વિક કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરવા માટે કરવામાં આવી હતી. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ રોકાણને સરળ બનાવવાનો, નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને વિશ્વકક્ષાના માળખાગત સુવિધા વિકસાવવાનો હતો. ‘વોકલ ફોર લોકલ’ પહેલમાંની એક તરીકે, તેણે માત્ર ભારતની ઉત્પાદન ક્ષમતાઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જ નહીં, પરંતુ વૈશ્વિક મંચ પર તેની ઔદ્યોગિક સંભવિતતાને પ્રદર્શિત કરવાની પણ માંગ કરી હતી.
