નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે નિકાસ પ્રોત્સાહન મિશન (Export Promotion Mission – EPM) ને મંજૂરી આપી છે — જે ભારતની નિકાસ સ્પર્ધાત્મકતાને મજબૂત કરવા, ખાસ કરીને MSME, પ્રથમ વખત નિકાસકારો અને શ્રમ-સઘન ક્ષેત્રો માટે કેન્દ્રીય બજેટ 2025-26 માં જાહેર કરાયેલ એક મુખ્ય પહેલ છે.
આ મિશન નાણાકીય વર્ષ 2025-26થી નાણાકીય વર્ષ 2030-31 માટે ₹25060 કરોડના કુલ ખર્ચ સાથે નિકાસ પ્રોત્સાહન માટે એક વ્યાપક, લચીલું અને ડિજિટલ-આધારિત માળખું પ્રદાન કરશે. EPM બહુવિધ વિભાજિત યોજનાઓમાંથી એક જ, પરિણામ-આધારિત અને અનુકૂલનશીલ મિકેનિઝમ તરફ એક વ્યૂહાત્મક પરિવર્તન દર્શાવે છે જે વૈશ્વિક વેપાર પડકારો અને વિકસતી નિકાસકારની જરૂરિયાતોને ઝડપથી પ્રતિસાદ આપી શકે. EPM વાણિજ્ય વિભાગ, MSME મંત્રાલય, નાણા મંત્રાલય અને નાણાકીય સંસ્થાઓ, નિકાસ પ્રોત્સાહન પરિષદો, કોમોડિટી બોર્ડ્સ, ઉદ્યોગ સંગઠનો અને રાજ્ય સરકારો સહિતના અન્ય મુખ્ય હિતધારકોની ભાગીદારીમાં સહયોગી માળખામાં જોડાયેલું છે.
આ મિશન બે સંકલિત પેટા-યોજનાઓ દ્વારા કાર્ય કરશે:
નિર્યાત પ્રોત્સાહન (NIRYAT PROTSAHAN) – વ્યાજ સબવેન્શન, નિકાસ ફેક્ટરિંગ, કોલેટરલ ગેરંટી, ઈ-કોમર્સ નિકાસકારો માટે ક્રેડિટ કાર્ડ્સ અને નવા બજારોમાં વિવિધતા લાવવા માટે ક્રેડિટ વૃદ્ધિ સપોર્ટ જેવા સાધનોની શ્રેણી દ્વારા MSME માટે સસ્તું વેપાર નાણાંની ઍક્સેસ સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
નિર્યાત દિશા (NIRYAT DISHA) – બિન-નાણાકીય સક્ષમકર્તાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે જે બજારની તૈયારી અને સ્પર્ધાત્મકતામાં વધારો કરે છે, જેમાં નિકાસ ગુણવત્તા અને પાલન સપોર્ટ, આંતરરાષ્ટ્રીય બ્રાન્ડિંગ, પેકેજિંગ અને વેપાર મેળાઓમાં ભાગીદારી માટે સહાયતા, નિકાસ વેરહાઉસિંગ અને લોજિસ્ટિક્સ, આંતરિક પરિવહન ભરપાઈ, અને વેપાર ગુપ્ત માહિતી અને ક્ષમતા-નિર્માણની પહેલોનો સમાવેશ થાય છે.
EPM વ્યાજ સમાનતા યોજના (Interest Equalisation Scheme – IES) અને માર્કેટ એક્સેસ ઇનિશિયેટિવ (Market Access Initiative – MAI) જેવી મુખ્ય નિકાસ સપોર્ટ યોજનાઓને એકીકૃત કરે છે, તેમને સમકાલીન વેપારની જરૂરિયાતો સાથે સંરેખિત કરે છે.
