દિલ્હી-નોઈડા સહિતના નગરોમાં 1 નવેમ્બરથી વર્ષો જૂના વાહનોને ઈંધણ નહીં મળે
નવી દિલ્હીઃ દિલ્હી-એનસીઆરમાં સેન્ટ્રલ કમિશન ઓન એર ક્વોલિટીએ રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં તેમની સમય મર્યાદા (એન્ડ-ઓફ-લાઇફ, EoL) પૂર્ણ કરી ચૂકેલા વાહનોના ઇંધણ પરના પ્રતિબંધના અમલીકરણને 1 નવેમ્બર સુધી મુલતવી રાખવાનો નિર્ણય લીધો છે. પરંતુ નવા નિર્ણય અનુસાર, હવે દિલ્હી, નોઈડા અને ગાઝિયાબાદ ઉપરાંત અન્ય ઘણા જિલ્લાઓમાં જૂના વાહનોને ડીઝલ અને પેટ્રોલ મળશે નહીં. 10 વર્ષથી વધુ જૂના ડીઝલ વાહનો અને 15 વર્ષથી વધુ જૂના પેટ્રોલ વાહનો EoL હેઠળ આવે છે. અગાઉ જારી કરાયેલી સૂચનાઓ અનુસાર, 1 જુલાઈથી દિલ્હીમાં આવા વાહનોને ઇંધણ આપવામાં આવશે નહીં, પછી ભલે તેઓ કોઈપણ રાજ્યમાં નોંધાયેલા હોય.
કેન્દ્ર સરકારની હવા ગુણવત્તા પરની સમિતિ, કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CQM) એ એક સમીક્ષા બેઠકમાં દિલ્હીમાં અગાઉ જારી કરાયેલી સૂચનાઓનો અમલ બંધ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. હવે આ ઝુંબેશ આ વર્ષે 1 નવેમ્બરથી દિલ્હીમાં રાષ્ટ્રીય રાજધાનીને અડીને આવેલા 5 ઉચ્ચ-વાહન-ઘનતાવાળા જિલ્લાઓ, ગુરુગ્રામ, ફરીદાબાદ, ગાઝિયાબાદ, ગૌતમ બુદ્ધ નગર (નોઈડા) અને સોનીપત સાથે શરૂ કરવામાં આવશે. દિલ્હી અને તેની નજીકના 5 જિલ્લાઓ ઉપરાંત, દિલ્હી-NCR સાથે જોડાયેલા અન્ય જિલ્લાઓમાં આ સિસ્ટમ 1 એપ્રિલ, 2026 થી અમલમાં આવશે.
દિલ્હી-NCR માં ગુરુગ્રામ, ફરીદાબાદ, ગાઝિયાબાદ, ગૌતમ બુદ્ધ નગર અને સોનીપત સહિત 3 રાજ્યોના કુલ 24 જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે, જ્યાં આ પ્રતિબંધ 1 નવેમ્બર, 2025 થી અમલમાં આવશે. જ્યારે બાકીના જિલ્લાઓમાં, જેમાં હરિયાણામાં નૂહ, રોહતક, રેવારી, ઝજ્જર, પાણીપત, પલવલ, ભિવાની, ચરખી દાદરી, મહેન્દ્રગઢ, જિંદ અને કરનાલ તેમજ ઉત્તર પ્રદેશમાં મેરઠ, બુલંદશહેર, બાગપત, હાપુર, શામલી અને મુઝફ્ફરનગરનો સમાવેશ થાય છે, આ આગામી વર્ષે 1 એપ્રિલથી અમલમાં આવશે. દિલ્હી-NCR માં રાજસ્થાનના 2 જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં અલવર અને ભરતપુરનો સમાવેશ થાય છે.
દિલ્હીના ઇંધણ સ્ટેશનોએ તેમની સમયમર્યાદા પૂર્ણ કરી ચૂકેલા વાહનોને શોધવા માટે ઓટોમેટેડ નંબર પ્લેટ રેકગ્નિશન (ANPR) કેમેરા ઇન્સ્ટોલ કર્યા છે. હવે, દિલ્હી ઉપરાંત, 5 વધુ વાહન ગીચતાવાળા જિલ્લાઓમાં ANPR કેમેરા સ્થાપિત કરવામાં આવી રહ્યા છે અને આ 31 ઓક્ટોબર સુધીમાં પૂર્ણ કરવાનું રહેશે. નિર્દેશમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે EOL વાહનો અંગે તાત્કાલિક કાનૂની કાર્યવાહી કરવામાં આવે, જેમાં RVSF નિયમો, 2021 અને સંબંધિત રાજ્ય સરકારો અને GNCTD ની અન્ય હાલની નીતિઓ અનુસાર જપ્તી અને વધુ નિકાલનો સમાવેશ થાય છે.
નિર્દેશ નંબર 89 માં સુધારાથી GNCTD ને ANPR સિસ્ટમના અમલીકરણમાં ટેકનિકલ ખામીઓ દૂર કરવા માટે થોડો વધુ સમય મળશે અને તે 1 નવેમ્બરથી NCR ના 5 HVD જિલ્લાઓમાં લાગુ કરી શકાય છે, જેમ કે ગાઝિયાબાદ, ગૌતમ બુદ્ધ નગર, ગુરુગ્રામ, ફરીદાબાદ અને સોનીપત, જે દિલ્હીના રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્ર હેઠળ આવે છે. ANPR કેમેરા ઇંધણ સ્ટેશનો પર ઇંધણ ભરવા આવતા વાહનોની નંબર પ્લેટ વાંચે છે અને તરત જ તેને કેન્દ્રીય વાહન ડેટાબેઝ સાથે તપાસે છે, જે વાહનોની ઉંમર, ઇંધણનો પ્રકાર અને નોંધણી જેવી વિગતો આપે છે. આ સમય દરમિયાન, જો એવું જાણવા મળે કે વાહનની સમય મર્યાદા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, તો સિસ્ટમ ફ્યુઅલ સ્ટેશનના કર્મચારીઓને ફરીથી તેમાં ઇંધણ ન ભરવા માટે ચેતવણી આપે છે. પછી આ વાહનની નોંધણી કરવામાં આવે છે અને તેને અમલીકરણ એજન્સીઓને મોકલવામાં આવે છે. તે પછી, તેઓ વાહનોને જપ્ત કરવા અને તેમને સ્ક્રેપ કરવા જેવી કાર્યવાહી કરે છે.
