પાકિસ્તાનમાં દાયકાઓથી લડી રહેલા બલૂચ બળવાખોરીએ હવે એક ખતરનાક લશ્કરી પડકારનું સ્વરૂપ ધારણ કરી લીધું છે. બલૂચ લિબરેશન આર્મી (BLA) માત્ર પાકિસ્તાનના સુરક્ષા દળોને જ નિશાન બનાવી રહી નથી, પરંતુ ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC) જેવા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રોજેક્ટ્સને પણ અવરોધિત કરી રહી છે. નિષ્ણાતોના મતે, આ બળવાખોરી પાકિસ્તાનની સુરક્ષા નીતિ, આંતરિક સ્થિરતા અને વિદેશ નીતિ માટે ગંભીર ખતરો બની ગઈ છે.
છેલ્લા બે વર્ષમાં બલૂચ બળવાની ગતિ અભૂતપૂર્વ રીતે વધી છે. BLA અને તેના સંલગ્ન સંગઠનોએ 2023 અને 2024 દરમિયાન પાકિસ્તાની સુરક્ષા દળો, અર્ધલશ્કરી એકમો અને ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોર (CPEC) સંબંધિત પ્રોજેક્ટ્સ પર શ્રેણીબદ્ધ હુમલાઓ કર્યા છે. પાકિસ્તાન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર પીસ સ્ટડીઝ (PIPA) ના 2025 ના અહેવાલ મુજબ, આ બે વર્ષમાં બલૂચિસ્તાનમાં આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં 30% થી વધુનો વધારો થયો છે. 2025 ના પ્રથમ 6 મહિનામાં, આ પ્રવૃત્તિઓમાં 45% થી વધુનો વધારો થયો છે.
કરાચી યુનિવર્સિટી હુમલા પછી, BLA એ મહિલા આત્મઘાતી ટુકડી ‘માજિદ બ્રિગેડ’ ને વધુ સક્રિય કરી, જેનાથી સુરક્ષા એજન્સીઓના પડકારો અનેકગણા વધી ગયા છે. હવે BLA ફક્ત પરંપરાગત ગેરિલા શૈલીમાં જ નહીં પરંતુ અદ્યતન યુક્તિઓ, શહેરી નેટવર્ક અને સાયબર પ્રચાર દ્વારા પણ કામ કરી રહ્યું છે. યુએસ સંરક્ષણ નિષ્ણાત માઈકલ કુગેલમેન (વિલ્સન સેન્ટર) કહે છે કે, બલૂચ બળવાખોરી હવે પાકિસ્તાન માટે મર્યાદિત સુરક્ષા પડકાર નથી, પરંતુ તે એક વિકસિત હાઇબ્રિડ બળવાખોર નેટવર્ક છે, જે લશ્કરી અને રાજદ્વારી બંને સ્તરે એક ગંભીર પડકાર બની ગયું છે.
બલૂચ બળવાખોરીને કારણે પાકિસ્તાન સેનાને ગંભીર લશ્કરી નુકસાન સહન કરવું પડ્યું છે. 2024-25માં, આ આવર્તન ખૂબ જ ઝડપથી વધ્યું છે. PIPS રિપોર્ટ મુજબ, 2020 થી 2024 દરમિયાન બલૂચ આતંકવાદી સંગઠનો દ્વારા કરવામાં આવેલા 650 થી વધુ હુમલાઓમાં લગભગ 850 સુરક્ષા કર્મચારીઓ માર્યા ગયા હતા, જેમાં પાકિસ્તાન આર્મી, ફ્રન્ટિયર કોર્પ્સ (FC) અને ગુપ્તચર એકમોના સૈનિકોનો સમાવેશ થાય છે.
બ્રિટિશ ડિફેન્સ થિંક ટેન્ક રોયલ યુનાઇટેડ સર્વિસીસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટે ચેતવણી આપી છે કે બલૂચ બળવાખોરી હવે પાકિસ્તાન માટે સતત અસમપ્રમાણ યુદ્ધ બની ગઈ છે. SATP અનુસાર, બલૂચ બળવાખોરી પાકિસ્તાન માટે જીવંત જ્વાળામુખી છે જેને સતત દબાવવામાં આવી રહી છે, પરંતુ તે વધુ વિસ્ફોટક બની રહી છે. બળવાખોરી હવે માત્ર મર્યાદિત પ્રાદેશિક ચળવળ નથી રહી, પરંતુ તે પાકિસ્તાનની ભૂરાજકીય સ્થિતિ, વિદેશી રોકાણ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને સીધી અસર કરી રહી છે.
