કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે બુધવારે લોકસભામાં ત્રણ મહત્વપૂર્ણ બિલ રજૂ કર્યા, જેમાં બંધારણ સુધારો બિલનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ બિલ ભ્રષ્ટાચાર અથવા ગંભીર ગુનાહિત આરોપોમાં 30 દિવસથી વધુ સમય માટે કસ્ટડીમાં રહેલા પ્રધાનમંત્રી, મુખ્યમંત્રીઓ અને મંત્રીઓને પદ પરથી હટાવવા માટે કાનૂની માળખું પૂરું પાડે છે. બંધારણ (130મો સુધારો) બિલ, 2025 આ બિલ ગંભીર ગુનાઓ (5 વર્ષ કે તેથી વધુ કેદ) ના આરોપોમાં 30 દિવસ માટે કસ્ટડીમાં રહેલા પ્રધાનમંત્રી અથવા મુખ્યમંત્રીઓને હટાવવાની જોગવાઈ કરે છે. તેનો હેતુ બંધારણીય નૈતિકતા અને સુશાસન સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારા) બિલ, 2025
આ બિલ જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન અધિનિયમ, 2019 ની કલમ 54 માં સુધારો પ્રસ્તાવિત કરે છે. નવી કલમ (5A) હેઠળ, ગંભીર ગુનાઓમાં 30 દિવસ માટે કસ્ટડીમાં રહેલા મંત્રીને મુખ્યમંત્રીની સલાહ પર ઉપરાજ્યપાલ દ્વારા 31મા દિવસ સુધીમાં દૂર કરવામાં આવશે. જો સલાહ ન મળે, તો મંત્રી આપમેળે પદ પરથી મુક્ત થઈ જશે.
મુખ્યમંત્રી માટે કડક જોગવાઈઓ
બિલમાં એવી જોગવાઈ છે કે જો કોઈ મુખ્યમંત્રી ગંભીર ગુનાના આરોપમાં 30 દિવસ સુધી કસ્ટડીમાં રહે છે, તો તેમણે 31મા દિવસ સુધીમાં રાજીનામું આપવું પડશે. જો તેઓ આમ નહીં કરે, તો તેઓ બીજા દિવસથી પદ સંભાળી શકશે નહીં.
પુનઃનિયુક્તિની શક્યતા
મુખ્યમંત્રી અથવા મંત્રીને ઉપરાજ્યપાલ દ્વારા કસ્ટડીમાંથી મુક્ત થયા પછી ફરીથી નિયુક્ત કરી શકાય છે, જે ભવિષ્યમાં નિમણૂકો માટે માર્ગ ખોલશે.
કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો સરકાર (સુધારા) બિલ, 2025
આ બિલ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં પણ સમાન જોગવાઈઓ લાગુ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, જેથી સુશાસન અને જનતાનો વિશ્વાસ જળવાઈ રહે.
આ બિલોનો ધ્યેય ગંભીર ગુનાઓમાં સંડોવાયેલા નેતાઓ સામે જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવાનો અને જનતાનો બંધારણીય વિશ્વાસ જાળવી રાખવાનો છે.
