નવી દિલ્હીઃ સ્વદેશી રીતે નિર્મિત હળવા લડાકૂ વિમાન તેજસ Mk-1A ની ડિલિવરી હવે વેગ પકડી રહી છે. અમેરિકન કંપનીએ આ ફાઇટર એરક્રાફ્ટ માટે ભારતને જેટ એન્જિન સપ્લાય કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. સરકારી સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ વર્ષે ડિસેમ્બર સુધીમાં 12 તેજસ વિમાન તૈયાર થઈ જશે, જેમાંથી છ પહેલાથી જ તૈયાર થઈ ગયા છે. તાજેતરમાં, યુએસ ડિફેન્સ કંપની GE એરોસ્પેસનું બીજું F404 એન્જિન ભારત પહોંચ્યું છે. તેને ટૂંક સમયમાં HAL ના બેંગલુરુ પ્લાન્ટમાં મોકલવામાં આવશે, જ્યાં તેને સ્વદેશી તેજસ Mk-1A સાથે જોડવામાં આવશે. ઓગસ્ટ 2021 માં, HAL એ GE એરોસ્પેસ સાથે 5,375 કરોડ રૂપિયામાં 99 F404 એન્જિનનો ઓર્ડર આપ્યો હતો. જોકે, HAL ને આ વર્ષે એપ્રિલમાં લગભગ દોઢ વર્ષના વિલંબ સાથે પ્રથમ એન્જિન મળ્યું હતું.
ભારતીય વાયુસેનાએ અત્યાર સુધીમાં 83 Mk-1A ફાઇટર જેટનો ઓર્ડર આપ્યો છે. આ ઉપરાંત, સંરક્ષણ મંત્રાલય લગભગ 67,000 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે 97 વધુ તેજસ Mk-1A ખરીદવાની પ્રક્રિયામાં છે. GE એરોસ્પેસે આ વર્ષના અંત સુધીમાં 10 એન્જિન પહોંચાડવાનું વચન આપ્યું છે. HAL સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, વિમાનમાં એન્જિન ઇન્સ્ટોલ કરવામાં અને તેનું પરીક્ષણ કરવામાં લગભગ એક મહિનાનો સમય લાગે છે. પહેલા ફ્યુઝલેજ તૈયાર કરવામાં આવે છે, પછી પાઇપિંગ, વાયરિંગ અને લેન્ડિંગ ગિયર ઇન્સ્ટોલ કર્યા પછી એન્જિન ફિટ કરવામાં આવે છે. આ પછી, ગ્રાઉન્ડ રન અને હાઇ-સ્પીડ રન ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે.
તેજસ Mk-1A ની ડિલિવરી માર્ચ 2024 થી શરૂ થવાની હતી, પરંતુ GE એરોસ્પેસ દ્વારા ડિલિવરીમાં વિલંબને કારણે, પ્રોજેક્ટ એક વર્ષ પાછળ ધકેલી દેવામાં આવ્યો હતો. ગયા મહિને, HAL ના અધ્યક્ષ ડીકે સુનિલે પણ આ વિલંબનું કારણ એન્જિન સપ્લાયમાં વિલંબ ગણાવ્યો હતો. થોડા અઠવાડિયા પહેલા, વાયુસેનાના વડા એર ચીફ માર્શલ એપી સિંહે પણ તેજસ ડિલિવરીમાં વિલંબ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.
તેજસ Mk-1A માટે વાયુસેનામાં સમયસર જોડાવું મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે વાયુસેનાએ તેના મોટાભાગના MiG-21 સ્ક્વોડ્રનને પહેલાથી જ નિવૃત્ત કરી દીધા છે. આગામી દાયકામાં જૂના ફાઇટર જેટ પણ તબક્કાવાર બંધ કરવાના છે. આવી સ્થિતિમાં, તેજસ Mk-1A ભારતીય વાયુસેનાના સ્ક્વોડ્રનની ઘટતી સંખ્યાને મજબૂત બનાવશે. સંરક્ષણ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, જો એન્જિન સપ્લાય સમયસર ચાલુ રહેશે, તો HAL આવતા વર્ષે 16 તેજસ જેટનું ઉત્પાદન કરશે. યોજના અનુસાર, દર વર્ષે 16 વિમાનનું ઉત્પાદન કરવાનું છે અને બધી ડિલિવરી 2030 સુધીમાં પૂર્ણ કરવાની છે.
તેજસ Mk-1A માં Mk-1 ની તુલનામાં ઘણા અપગ્રેડ છે. આમાં AESA રડાર, અદ્યતન ઇલેક્ટ્રોનિક યુદ્ધ સ્યુટ અને ડર્બી અને સ્વદેશી ASTRA મિસાઇલ જેવી દ્રશ્ય શ્રેણીની બહારની મિસાઇલોની ક્ષમતા શામેલ છે. હાલમાં, ASTRA મિસાઇલનું પરીક્ષણ ચાલી રહ્યું છે. તાજેતરમાં, સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે પણ યુએસ સંરક્ષણ સચિવ પીટ હેગસેથને તેજસ Mk-1A ના એન્જિનની સપ્લાય ઝડપી બનાવવા જણાવ્યું હતું.
