નવી દિલ્હીઃ ભારતીય ચૂંટણી પંચ (ECI)એ મંગળવાર(4 નવેમ્બર)થી નવ રાજ્યો અને ત્રણ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (UT)માં રાષ્ટ્રવ્યાપી મતદાર યાદી સફાઈ અભિયાન, ખાસ સઘન સુધારણા (SIR)ના બીજા તબક્કાની શરૂઆત કરી છે. મોટાપાયે મતદાર યાદી સુધારણાનો હેતુ આગામી ચૂંટણીઓ પહેલા દેશના મતદાર ડેટાબેઝમાં વધુ ચોકસાઈ, પારદર્શિતા અને કાયદેસરતા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
SIR 2.0 કવાયત બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીના પ્રથમ તબક્કાના માત્ર બે દિવસ પહેલા કરવામાં આવી છે, જ્યાં તાજેતરમાં સમાન સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. તે કવાયત દરમિયાન, ડુપ્લિકેટ, શિફ્ટ થયેલા અથવા મૃત મતદારોને દૂર કરવાના કમિશનના પ્રયાસના ભાગ રૂપે, ચકાસણી પછી બિહારની મતદાર યાદીમાંથી 68 લાખથી વધુ નામો કાઢી નાખવામાં આવ્યા હતા.
SIRના આ તબક્કામાં તમિલનાડુ, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્ય પ્રદેશ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ, ગોવા, ગુજરાત, પુડુચેરી, આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ અને લક્ષદ્વીપના લગભગ 51 કરોડ મતદારોને આવરી લેવામાં આવશે. ઉલ્લેખનીય છે કે, તમિલનાડુ, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળ અને પુડુચેરી 2026 માં વિધાનસભા ચૂંટણીઓ યોજાનાર રાજ્યોમાં સામેલ છે.
નવા સમયપત્રક હેઠળ, ગણતરી પ્રક્રિયા આજથી શરૂ થાય છે અને 4 ડિસેમ્બર સુધી ચાલુ રહેશે, ત્યારબાદ 9 ડિસેમ્બરે ડ્રાફ્ટ મતદાર યાદીઓ બહાર પાડવામાં આવશે. નાગરિકોને 9 ડિસેમ્બરથી 8 જાન્યુઆરી, 2026 વચ્ચે દાવા અને વાંધા દાખલ કરવાની તક મળશે, જ્યારે સુનાવણી અને ચકાસણી 31 જાન્યુઆરી, 2026 સુધીમાં પૂર્ણ થવાની છે. અંતિમ મતદાર યાદી 7 ફેબ્રુઆરી, 2026 ના રોજ પ્રકાશિત કરવામાં આવશે.
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમારે ઓક્ટોબરમાં અગાઉની બ્રીફિંગમાં, પ્રથમ તબક્કાની સફળતાપૂર્વક પૂર્ણતા માટે બિહારમાં મતદાન અધિકારીઓ અને મતદારોના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે SIR, જેને ઘણીવાર “શુદ્ધિકરણ અભિયાન” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે મતદાર યાદીઓની અખંડિતતા જાળવવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
CECએ નોંધ્યું હતું કે સ્વતંત્રતા પછી, ભારતે 1951 થી 2004 વચ્ચે આઠ SIR કવાયતો હાથ ધરી છે, જેમાં છેલ્લી એક બે દાયકા કરતાં વધુ સમય પહેલા થઈ હતી. રાજકીય પક્ષોએ સતત કમિશનને વિનંતી કરી છે કે લોકશાહી પ્રક્રિયામાં ફક્ત સાચા મતદારો જ ભાગ લે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે સમયાંતરે આવી ચકાસણી હાથ ધરે.
પ્રક્રિયા સમજાવતા, CEC એ જણાવ્યું હતું કે ગણતરી ફોર્મ છાપવામાં આવશે અને બધા ભાગ લેનારા રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિતરણ કરવામાં આવશે. એકવાર પ્રક્રિયા શરૂ થઈ જાય, પછી તે પ્રદેશોમાં મતદારોની યાદીઓ સ્થિર કરવામાં આવશે જેથી સચોટ અપડેટ અને ચકાસણી સરળ બને.
