લોકોમાં રોકાણનું વિઝન ત્રણ સ્તંભ પર ઉભું છે – શિક્ષણ, કૌશલ્ય અને આરોગ્યસંભાળ!: પીએમ

નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે ​​વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા રોજગાર પર પોસ્ટ-બજેટ વેબિનારને સંબોધન કર્યું. આ પ્રસંગે સભાને સંબોધતા, તેમણે વેબિનારની થીમ, “લોકો, અર્થતંત્ર અને નવીનતામાં રોકાણ” ના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો, જે વિકાસ ભારત માટે રોડમેપને વ્યાખ્યાયિત કરે છે. તેમણે ટિપ્પણી કરી કે આ વર્ષનું બજેટ આ વિષયને મોટા પાયે પ્રતિબિંબિત કરે છે અને ભારતના ભવિષ્ય માટે બ્લુપ્રિન્ટ તરીકે કામ કરે છે. તેમણે ભાર મૂક્યો કે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, ઉદ્યોગો, લોકો, અર્થતંત્ર અને નવીનતામાં રોકાણને સમાન રીતે પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે. ક્ષમતા નિર્માણ અને પ્રતિભા સંવર્ધન એ રાષ્ટ્રની પ્રગતિ માટે પાયાના પાયા છે તે વાત પર ભાર મૂકતા, મોદીએ તમામ હિસ્સેદારોને આગળ વધવા અને વિકાસના આગામી તબક્કામાં આ ક્ષેત્રોમાં વધુ રોકાણ કરવા વિનંતી કરી. તેમણે ભાર મૂક્યો કે આ દેશની આર્થિક સફળતા માટે જરૂરી છે અને દરેક સંસ્થાની સફળતાનો આધાર બનાવે છે.

“લોકોમાં રોકાણ કરવાનું વિઝન ત્રણ સ્તંભો પર ઉભું છે: શિક્ષણ, કૌશલ્ય અને આરોગ્યસંભાળ”, શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતની શિક્ષણ પ્રણાલી ઘણા દાયકાઓ પછી નોંધપાત્ર પરિવર્તનમાંથી પસાર થઈ રહી છે. તેમણે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ, IIT નું વિસ્તરણ, શિક્ષણ પ્રણાલીમાં ટેકનોલોજીનું એકીકરણ અને AI ની સંપૂર્ણ ક્ષમતાનો ઉપયોગ જેવી મુખ્ય પહેલો પર ભાર મૂક્યો હતો. પાઠ્યપુસ્તકોનું ડિજિટાઇઝેશન અને 22 ભારતીય ભાષાઓમાં શિક્ષણ સામગ્રીની ઉપલબ્ધતા જેવા પ્રયાસોનો ઉલ્લેખ કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, “આ મિશન-મોડ પ્રયાસોએ ભારતની શિક્ષણ પ્રણાલીને 21મી સદીના વિશ્વની જરૂરિયાતો અને પરિમાણો સાથે સુસંગત બનાવવામાં સક્ષમ બનાવી છે”.

2014 થી સરકારે 3 કરોડથી વધુ યુવાનોને કૌશલ્ય તાલીમ પૂરી પાડી છે તે વાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ 1,000 ITI ના અપગ્રેડેશન અને 5 સેન્ટર્સ ઓફ એક્સેલન્સની સ્થાપનાનો ઉલ્લેખ કર્યો. તેમણે યુવાનોને ઉદ્યોગોની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરતી તાલીમથી સજ્જ કરવાના ધ્યેય પર ભાર મૂક્યો. તેમણે ટિપ્પણી કરી કે વૈશ્વિક નિષ્ણાતોની મદદથી, ભારતીય યુવાનો વિશ્વ સ્તરે સ્પર્ધા કરી શકે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. મોદીએ આ પહેલોમાં ઉદ્યોગ અને શિક્ષણ સંસ્થાઓની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો અને ઉદ્યોગો અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને એકબીજાની જરૂરિયાતોને સમજવા અને પૂર્ણ કરવા વિનંતી કરી હતી. યુવાનોને ઝડપથી બદલાતી દુનિયા સાથે અનુકૂલન સાધવા, એક્સપોઝર મેળવવા અને વ્યવહારિક શિક્ષણ માટે પ્લેટફોર્મ ઍક્સેસ કરવાની તકો પૂરી પાડી. યુવાનોને નવી તકો અને વ્યવહારુ કૌશલ્યો પ્રદાન કરવા માટે PM-ઇન્ટર્નશિપ યોજનાના લોન્ચ પર પ્રકાશ પાડતા, તેમણે આ પહેલમાં દરેક સ્તરે મહત્તમ ઉદ્યોગ ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો.

તબીબી ક્ષેત્રનો ઉલ્લેખ કરતાં,  મોદીએ આ બજેટમાં 10,000 નવી તબીબી બેઠકો ઉમેરવાનો ઉલ્લેખ કર્યો અને આગામી પાંચ વર્ષમાં તબીબી ક્ષેત્રમાં 75,000 બેઠકો ઉમેરવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે તમામ પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં ટેલિમેડિસિન સુવિધાઓના વિસ્તરણ પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે ડે-કેર કેન્સર સેન્ટર્સની સ્થાપના અને ડિજિટલ આરોગ્યસંભાળ માળખાના વિકાસ પર પણ ભાર મૂક્યો  હતો. જેથી ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્યસંભાળ છેલ્લા માઇલ સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરી શકાય. તેમણે કહ્યું કે આ પહેલ લોકોના જીવન પર પરિવર્તનશીલ અસર કરશે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ પ્રયાસો યુવાનો માટે રોજગારની અસંખ્ય નવી તકો ઊભી કરશે અને હિસ્સેદારોને આ પહેલોને અમલમાં મૂકવા માટે ઝડપથી કામ કરવા વિનંતી કરી, જેથી બજેટની જાહેરાતોના લાભો મહત્તમ લોકો સુધી પહોંચે.

છેલ્લા દાયકામાં, અર્થતંત્રમાં રોકાણ ભવિષ્યવાદી દ્રષ્ટિકોણથી સંચાલિત થયું છે તે દર્શાવતા, પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી કે 2047 સુધીમાં, ભારતની શહેરી વસ્તી આશરે 90 કરોડ સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. જેના માટે આયોજિત શહેરીકરણની જરૂર છે. તેમણે ₹1 લાખ કરોડનું શહેરી પડકાર ભંડોળ સ્થાપિત કરવાની પહેલની જાહેરાત કરી, જે શાસન, માળખાગત સુવિધાઓ અને નાણાકીય ટકાઉપણું પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, સાથે સાથે ખાનગી રોકાણને પણ પ્રોત્સાહન આપશે. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે, “ભારતીય શહેરોને ટકાઉ શહેરી ગતિશીલતા, ડિજિટલ એકીકરણ અને આબોહવા સ્થિતિસ્થાપકતા યોજનાઓ માટે માન્યતા આપવામાં આવશે.” તેમણે ખાનગી ક્ષેત્ર, ખાસ કરીને રિયલ એસ્ટેટ અને ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રોને આયોજિત શહેરીકરણને પ્રાથમિકતા આપવા અને આગળ વધારવા વિનંતી કરી. તેમણે AMRUT 2.0 અને જળ જીવન મિશન જેવી પહેલોને આગળ વધારવા માટે સહયોગી પ્રયાસોના મહત્વ પર પણ ભાર મૂક્યો.

અર્થતંત્રમાં રોકાણોની ચર્ચા કરતી વખતે પ્રવાસન ક્ષેત્રની સંભાવના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકતા, મોદીએ જણાવ્યું  કે પ્રવાસન ક્ષેત્ર ભારતના GDP ના 10% સુધી યોગદાન આપવાની અને કરોડો યુવાનો માટે રોજગારીની તકો ઊભી કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તેમણે બજેટમાં સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અનેક પગલાંનો ઉલ્લેખ કર્યો. “દેશભરમાં 50 સ્થળોનો વિકાસ પ્રવાસન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને કરવામાં આવશે”, પ્રધાનમંત્રીએ ઉમેર્યું કે આ સ્થળોએ હોટલોને માળખાગત સુવિધાનો દરજ્જો આપવાથી પ્રવાસનની સરળતા વધશે અને સ્થાનિક રોજગારને વેગ મળશે. હોમસ્ટેને ટેકો આપવા માટે મુદ્રા યોજનાના વિસ્તરણ પર પ્રકાશ પાડતા, મોદીએ વૈશ્વિક પ્રવાસીઓને આકર્ષવા માટે ‘હીલ ઇન ઇન્ડિયા’ અને ‘લેન્ડ ઓફ ધ બુદ્ધ’ જેવી પહેલો પર પણ ભાર મૂક્યો. તેમણે ઉમેર્યું, “ભારતને વૈશ્વિક પર્યટન અને સુખાકારી કેન્દ્ર તરીકે સ્થાપિત કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે”.

પ્રવાસન હોટેલ અને પરિવહન ઉદ્યોગો ઉપરાંત અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ તકો પ્રદાન કરે છે તે વાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ આરોગ્ય ક્ષેત્રના હિસ્સેદારોને આરોગ્ય પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે રોકાણ કરવા વિનંતી કરી. તેમણે યોગ અને સુખાકારી પ્રવાસનની સંભાવનાનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો, શિક્ષણ પ્રવાસનમાં વિકાસ માટે નોંધપાત્ર અવકાશ પર ટિપ્પણી કરી. તેમણે આ દિશામાં વિગતવાર ચર્ચા કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી અને આ પહેલોને આગળ વધારવા માટે એક મજબૂત રોડમેપ વિકસાવવા હાકલ કરી.

“રાષ્ટ્રનું ભવિષ્ય નવીનતામાં રોકાણ દ્વારા નક્કી થાય છે”, મોદીએ ભાર મૂક્યો, કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા ભારતના અર્થતંત્રમાં લાખ કરોડ રૂપિયાનું યોગદાન આપવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, જે આ દિશામાં ઝડપી પ્રગતિની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે. તેમણે AI-સંચાલિત શિક્ષણ અને સંશોધન માટે બજેટમાં ₹500 કરોડની ફાળવણીનો ઉલ્લેખ કર્યો. ભારતમાં AI ક્ષમતાઓ વિકસાવવા માટે રાષ્ટ્રીય મોટા ભાષા મોડેલ સ્થાપિત કરવાની યોજનાઓનો ઉલ્લેખ કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ ખાનગી ક્ષેત્રને આ ક્ષેત્રમાં વૈશ્વિક વળાંકથી આગળ રહેવા વિનંતી કરી. “વિશ્વ એક વિશ્વસનીય, સલામત અને લોકશાહી રાષ્ટ્રની રાહ જોઈ રહ્યું છે જે આર્થિક AI ઉકેલો પ્રદાન કરી શકે”, તેમણે ઉમેર્યું, ભાર મૂક્યો કે આજે આ ક્ષેત્રમાં કરવામાં આવેલા રોકાણોથી ભવિષ્યમાં નોંધપાત્ર ફાયદા થશે.

“ભારત વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ બન્યું છે”, એમ પ્રધાનમંત્રીએ ઉમેર્યું હતું કે સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આ બજેટમાં અનેક પગલાં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. તેમણે સંશોધન અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ₹1 લાખ કરોડના કોર્પસ ફંડની મંજૂરીનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો હતો કે આનાથી ‘ડીપ ટેક ફંડ ઓફ ફંડ્સ’ દ્વારા ઉભરતા ક્ષેત્રોમાં રોકાણ વધશે. તેમણે IIT અને IISc ખાતે 10,000 સંશોધન ફેલોશિપની જોગવાઈનો ઉલ્લેખ કર્યો, જે સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપશે અને પ્રતિભાશાળી યુવાનો માટે તકો પૂરી પાડશે. પ્રધાનમંત્રીએ નવીનતાને વેગ આપવા માટે રાષ્ટ્રીય ભૂ-અવકાશી મિશન અને રાષ્ટ્રીય સંશોધન ફાઉન્ડેશનની ભૂમિકા પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે સંશોધન અને નવીનતામાં ભારતને નવી ઊંચાઈઓ પર પહોંચાડવા માટે તમામ સ્તરે સામૂહિક પ્રયાસોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.

ભારતના સમૃદ્ધ હસ્તપ્રત વારસાને જાળવવામાં જ્ઞાન ભારતમ મિશનના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, મોદીએ જાહેરાત કરી કે આ મિશન હેઠળ એક કરોડથી વધુ હસ્તપ્રતોનું ડિજિટાઇઝેશન કરવામાં આવશે. જેનાથી રાષ્ટ્રીય ડિજિટલ રિપોઝીટરી બનાવવામાં આવશે. તેમણે ઉમેર્યું કે આ ભંડાર વિશ્વભરના વિદ્વાનો અને સંશોધકોને ભારતના ઐતિહાસિક, પરંપરાગત જ્ઞાન અને શાણપણ સુધી પહોંચવામાં સક્ષમ બનાવશે. પ્રધાનમંત્રીએ ભારતના વનસ્પતિ આનુવંશિક સંસાધનોને જાળવવા માટે રાષ્ટ્રીય જનીન બેંકની સ્થાપનાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો. તેમણે ભાર મૂક્યો કે આ પહેલનો હેતુ ભાવિ પેઢીઓ માટે આનુવંશિક સંસાધનો અને ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. તેમણે આવા પ્રયાસોના વિસ્તરણ માટે વિનંતી કરી અને વિવિધ સંસ્થાઓ અને ક્ષેત્રોને આ પહેલોમાં સક્રિયપણે ભાગ લેવા હાકલ કરી.

ફેબ્રુઆરી 2025 માં ભારતના અર્થતંત્ર અંગે IMF દ્વારા કરવામાં આવેલા નોંધપાત્ર અવલોકનોનો ઉલ્લેખ કરતા,  મોદીએ નોંધ્યું કે 2015 અને 2025 ની વચ્ચે, ભારતની અર્થવ્યવસ્થામાં 66% વૃદ્ધિ નોંધાઈ છે.  જે તેને $3.8 ટ્રિલિયન અર્થતંત્ર બનાવે છે. તેમણે ભાર મૂક્યો કે આ વૃદ્ધિ ઘણી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ કરતાં વધુ છે, અને તે દિવસ દૂર નથી જ્યારે ભારત $5 ટ્રિલિયન અર્થતંત્ર બનશે. તેમણે અર્થતંત્રનો વિસ્તાર ચાલુ રાખવા માટે યોગ્ય દિશામાં યોગ્ય રોકાણ કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો. તેમણે આ દ્રષ્ટિકોણને પ્રાપ્ત કરવામાં બજેટ જાહેરાતોના અમલીકરણની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો અને તમામ હિસ્સેદારોના નોંધપાત્ર યોગદાનને સ્વીકાર્યું. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે સિલોસમાં કામ કરવાની પરંપરા તૂટી ગઈ છે અને હવે સરકાર હિસ્સેદારો સાથે યોજનાઓ અને પહેલોના વધુ સારા અમલીકરણ માટે પૂર્વ-બજેટ પરામર્શ તેમજ બજેટ પછીની ચર્ચાઓ કરી રહી છે, જેમાં ‘જન-ભાગીદારી’ મોડેલ પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે. તેમણે આશા વ્યક્ત કરીને સમાપન કર્યું કે વેબિનારની ફળદાયી ચર્ચાઓ 140 કરોડ ભારતીયોની આકાંક્ષાઓને પૂર્ણ કરવામાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવશે.