હાર્ટએટેકથી દર વર્ષે 7 લાખ લોકોના મોત: માત્ર 7 ટકાને સમયસર CPR મળે છે

નવી દિલ્હીઃ ભારતમાં દર વર્ષે આશરે 7 લાખ લોકો અચાનક હૃદયગતિ બંધ થવાથી મૃત્યુ પામે છે. નિષ્ણાતોના કહેવા મુજબ આ માત્ર તબીબી સંકટ નથી, પરંતુ એક સામાજિક નિષ્ફળતા પણ છે, કારણ કે આવા મોટા ભાગના લોકોની જાન એક સરળ તકનીક, એટલે કે કાર્ડિયો-પલ્મોનરી રિસસિટેશન (CPR) વડે બચાવી શકાય છે. વિશેષજ્ઞોના જણાવ્યા અનુસાર, જો હાર્ટએટેકના પ્રથમ પાંચ મિનિટમાં CPR આપવામાં આવે, તો જીવિત રહેવાની શક્યતા ઘણી ગણી વધી જાય છે. છતાં પણ ભારતમાં ફક્ત 7% દર્દીઓને જ સમયસર CPR મળે છે, જ્યારે 98% લોકોને તેની રીત આવડતી નથી.

નવી દિલ્હીના એમ્સના વરિષ્ઠ ડૉક્ટર અંબુજ રાયના જણાવ્યા અનુસાર, હૃદયગતિ બંધ થયા બાદ એક મિનિટના વિલંબથી દર્દી બચવાની શક્યતા 10% ઘટે છે. એટલે કે પાંચ મિનિટનો વિલંબ એટલે લગભગ કોઈ આશા નહીં. હેન્ડ્સ-ઓનલી CPR પદ્ધતિમાં બંને હાથથી છાતીના મધ્યભાગ પર ઝડપથી અને સમાન દબાણ આપવું પડે છે, જેથી હૃદય અને મગજ સુધી રક્તપ્રવાહ જળવાઈ રહે. આ પ્રક્રિયા તબીબી મદદ પહોંચે ત્યાં સુધી ચાલુ રાખવી જોઈએ.

હાર્ટએટેકની ઘટનાઓ હવે માત્ર શહેરોમાં જ નહીં, પરંતુ ગામડાંઓમાં પણ ઝડપથી વધી રહી છે. ખરાબ ખોરાકની ટેવો, તણાવ, પ્રદૂષણ અને બેસી રહેવાની જીવનશૈલી આ પરિસ્થિતિને વધુ ગંભીર બનાવી રહી છે. દર વર્ષે દેશમાં લગભગ 70% કાર્ડિયક અરેસ્ટની ઘટનાઓ હોસ્પિટલની બહાર થાય છે, જ્યાં એમ્બ્યુલન્સને પહોંચવામાં સરેરાશ 10થી 15 મિનિટ લાગે છે. આ સમયગાળામાં જો દર્દીને CPR મળે તો તેની જાન બચી શકે છે.