‘સુદર્શન ચક્ર’ પ્રોજેક્ટમાં ત્રણેય દળોનું વ્યાપક સંકલન જરૂરી : CDS ચૌહાણ
ભોપાલઃ ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફ (સીડીએસ) જનરલ અનિલ ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે ‘સુદર્શન ચક્ર’ વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલી માટે એક મજબૂત માળખાગત સુવિધા વિકસાવવી પડશે, જેમાં મિસાઇલો અને સર્વેલન્સ સિસ્ટમ્સ જેવી મુખ્ય ત્રિ-સેવા લશ્કરી સંપત્તિઓનો સમાવેશ થશે જેથી એક અભેદ્ય વ્યૂહાત્મક કવચ બનાવી શકાય. ‘આર્મી વોર કોલેજ’ ખાતે આયોજિત ‘રણ સંવાદ’ પરિષદને સંબોધતા જનરલ ચૌહાણે કહ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ માટે “રાષ્ટ્રીય સ્તરના સર્વાંગી અભિગમ”ની જરૂર પડશે. તેમણે સંકેત આપ્યો કે આ સિસ્ટમ ઇઝરાયલની ઓલ-વેધર એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ‘આયર્ન ડોમ’ ની તર્જ પર હશે, જેને અસરકારક મિસાઇલ કવચ અથવા મિસાઇલ ઇન્ટરસેપ્ટર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 15 ઓગસ્ટના રોજ સ્વતંત્રતા દિવસ પર આ સ્વદેશી વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલી વિકસાવવાના પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતના મહત્વપૂર્ણ લશ્કરી અને નાગરિક સ્થાપનોનું રક્ષણ કરવાનો અને દુશ્મન તરફથી કોઈપણ ખતરાનો નિર્ણાયક જવાબ આપવાનો છે. પાકિસ્તાન અને ચીન તરફથી ઉદ્ભવતા સુરક્ષા પડકારોની પૃષ્ઠભૂમિ સામે આ જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. સીડીએસ ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ, સેનાને જમીન, હવા, સમુદ્ર, સબમરીન અને અવકાશ ક્ષેત્રમાં ગુપ્તચર, દેખરેખ અને જાસૂસી (ISR) પદ્ધતિઓને એકીકૃત કરવાની જરૂર પડશે.
તેમણે કહ્યું, “વિવિધ પ્રણાલીઓને એકીકૃત કરવા માટે ત્રણેય દળો દ્વારા ઘણા પ્રયત્નોની જરૂર પડશે. આ પ્રોજેક્ટ માટે વ્યાપક એકીકરણ તેમજ ઘણા વિસ્તારોને નેટવર્ક સાથે જોડવાની જરૂર પડશે જેથી સચોટ પરિસ્થિતિનું મૂલ્યાંકન શક્ય બને.” સીડીએસે એ પણ સંકેત આપ્યો હતો કે ‘સુદર્શન ચક્ર’ પ્રોજેક્ટમાં ‘કૃત્રિમ બુદ્ધિ’, અદ્યતન ગણતરી, ડેટા વિશ્લેષકો, ઊંડા ડેટા અને ક્વોન્ટમ ટેકનોલોજીનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવશે.
વડા પ્રધાન મોદીની જાહેરાતના થોડા દિવસો પહેલા, પાકિસ્તાન આર્મી ચીફ ફિલ્ડ માર્શલ અસીમ મુનીરે કથિત રીતે સંકેત આપ્યો હતો કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ભવિષ્યમાં લશ્કરી સંઘર્ષની સ્થિતિમાં, પાકિસ્તાન ગુજરાતના જામનગરમાં રિલાયન્સ રિફાઇનરી સહિત ભારતની સરહદી સંપત્તિઓને નિશાન બનાવી શકે છે. આ પ્રોજેક્ટ 2035 સુધીમાં અમલમાં મૂકવાની યોજના છે. રણ સંવાદ પરિષદમાં પોતાના સંબોધનમાં, જનરલ ચૌહાણે ત્રિ-સેવા એકીકરણની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો. બે દિવસીય પરિષદના સમાપન દિવસે સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ મુખ્ય ભાષણ આપશે. પરિષદ દરમિયાન કેટલાક સંયુક્ત સિદ્ધાંતો, ટેકનોલોજી દ્રષ્ટિકોણ અને ક્ષમતા માળખાનું પણ પ્રકાશન કરવામાં આવશે.
