ભારતમાં વિશ્વભરના જંગલી હાથીઓની વસ્તીની 60% આબાદી
પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય (MoEF&CC), તમિલનાડુ વન વિભાગના સહયોગથી, 12 ઓગસ્ટના રોજ કોઈમ્બતુરમાં વિશ્વ હાથી દિવસ ઉજવણીનું આયોજન કરશે. આ વાર્ષિક કાર્યક્રમ ગ્રહની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત પ્રજાતિઓમાંની એક – હાથી – ના સંરક્ષણ અને તેમના લાંબા ગાળાના અસ્તિત્વને સુનિશ્ચિત કરવા માટેના પગલાંને મજબૂત બનાવવાની વૈશ્વિક પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટ કરે છે. ભારતમાં હાથી કોરિડોર પરના 2023ના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વની જંગલી હાથીઓની વસ્તીના લગભગ 60% ભારતમાં છે, જેમાં 33 હાથી અભયારણ્યો અને 150 ચિન્હિત હાથી કોરિડોર છે. મજબૂત કાનૂની રક્ષણ, મજબૂત સંસ્થાકીય માળખું અને વ્યાપક જાહેર સમર્થન સાથે, દેશને માનવ કલ્યાણ અને વન્યજીવન સંરક્ષણમાં સમાધાન કરવામાં અગ્રેસર માનવામાં આવે છે. હાથીઓને રાષ્ટ્રીય વારસા પ્રાણીનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે અને તે દેશની પરંપરાઓ અને સંસ્કૃતિમાં ઊંડાણપૂર્વક જડિત છે.
તેની જૈવિક અને સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિ માટે જાણીતું, તમિલનાડુ હાથીઓની નોંધપાત્ર વસ્તીનું પોષણ કરે છે અને માનવ-હાથી સંઘર્ષને ઘટાડવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. કોઈમ્બતુરમાં યોજાવાનો આ કાર્યક્રમ વન અધિકારીઓ, નીતિ નિર્માતાઓ, નાગરિક સમાજના પ્રતિનિધિઓ અને વન્યજીવન નિષ્ણાતો માટે સંરક્ષણ વ્યૂહરચનાઓ અને સંઘર્ષ નિવારણ પર વિચારોનું આદાનપ્રદાન કરવા માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે સેવા આપશે. આ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવ દ્વારા કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી કૃતિ વર્ધન સિંહ અને તમિલનાડુ સરકારના વન અને ખાદી મંત્રી થિરુ આર.એસ. રાજકનપ્પનની હાજરીમાં કરવામાં આવશે. આ કાર્યક્રમમાં પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય, તમિલનાડુ વન વિભાગ, રેલવે મંત્રાલય અને અન્ય રાજ્યોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ હાજરી આપશે.
આવતીકાલે વિશ્વ હાથી દિવસની ઉજવણીના ભાગરૂપે, તમિલનાડુના કોઈમ્બતુરમાં માનવ-હાથી સંઘર્ષ (HEC) પર એક કેન્દ્રિત વર્કશોપનું પણ આયોજન કરવામાં આવશે. આ વર્કશોપનો ઉદ્દેશ્ય હાથી શ્રેણીના રાજ્યોને માનવ-હાથી સહઅસ્તિત્વ સંબંધિત તેમના પડકારો શેર કરવા અને તેમના સંબંધિત વિસ્તારોમાં અમલમાં મુકવામાં આવી રહેલા શમન પગલાંની ચર્ચા કરવા માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડવાનો છે. આ પહેલ પ્રોજેક્ટ એલિફન્ટ હેઠળ ચાલી રહેલા પ્રયાસો સાથે સુસંગત છે, જે સંરક્ષણ અને સ્થાનિક સુરક્ષા માટે મુખ્ય ચિંતા, માનવ-હાથી સંઘર્ષને સંબોધવા માટે સમુદાય ભાગીદારી અને વૈજ્ઞાનિક અભિગમ પર ભાર મૂકે છે.
આ વર્કશોપ એવા સમયે યોજાઈ રહ્યો છે જ્યારે હાથીઓ ખોરાક અને પાણીની શોધમાં માનવ વસાહતોમાં આવી ચઢે છે, જેના માટે રાજ્યો વચ્ચે નવીન ઉકેલો અને સહયોગની જરૂર છે. નિષ્ણાતો, નીતિ નિર્માતાઓ, સંરક્ષણવાદીઓ અને વન અધિકારીઓ શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ પર ચર્ચા કરશે, જેમાં રહેઠાણ વ્યવસ્થાપન અને કોરિડોરની જાળવણીથી લઈને ઉચ્ચ સંઘર્ષવાળા વિસ્તારોમાં જાગૃતિ અને ક્ષમતા નિર્માણનો સમાવેશ થાય છે. આ સહયોગી અભિગમ વન્યજીવન સંરક્ષણ અને માનવ કલ્યાણ વચ્ચે સંતુલન જાળવવા અને સમુદાયો અને હાથીઓ વચ્ચે લાંબા ગાળાના સહઅસ્તિત્વને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ કરે છે. હાથી સંરક્ષણ પ્રત્યે વ્યાપક જાહેર સંપર્ક અને પ્રતિબદ્ધતાને રેખાંકિત કરતા, લગભગ 5,000 શાળાઓના અંદાજે 12 લાખ શાળાના બાળકોને સામેલ કરીને રાષ્ટ્રવ્યાપી જાગૃતિ કાર્યક્રમ શરૂ કરવામાં આવશે.
