ભારત જેનેરિક દવાઓનો સૌથી મોટો સપ્લાયર , ફાર્મા ક્ષેત્રમાં એપ્રિલમાં 7.8 ટકાનો વધારો
નવી દિલ્હીઃ ભારતનો ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગ વૈશ્વિક સ્તરે એક વિશાળ છે, જે વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ ત્રીજા ક્રમે છે અને મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ 14મા ક્રમે છે. તે જેનેરિક દવાઓનો સૌથી મોટો સપ્લાયર છે, જે વૈશ્વિક પુરવઠાના 20 ટકા પૂરો પાડે છે, અને સસ્તી રસીઓનો મુખ્ય સપ્લાયર છે. ૨૦૨૩-૨૪માં, આ ક્ષેત્રનું ટર્નઓવર રૂ. ૪,૧૭,૩૪૫ કરોડ સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે, જે છેલ્લા પાંચ વર્ષથી વાર્ષિક ૧૦ ટકાથી વધુના દરે સતત વધી રહ્યું છે.
ભારતમાં ફાર્મા ક્ષેત્ર 2014 થી 2024 સુધીમાં એક અગ્રણી વૈશ્વિક આરોગ્યસંભાળ ક્ષેત્રમાં રૂપાંતરિત થવાનો અંદાજ છે જે સસ્તું, નવીન અને સમાવિષ્ટ છે. ફિચ ગ્રુપના ઇન્ડિયા રેટિંગ્સના નિષ્ણાતો મજબૂત માંગ અને નવા ઉત્પાદનોને કારણે એપ્રિલ 2025 માં વાર્ષિક ધોરણે આવક 7.8 ટકા વધવાની અપેક્ષા રાખે છે.સામાન્ય માણસ માટે, તેનો અર્થ એ છે કે ઓછી કિંમતે વધુ દવાઓ, સારી આરોગ્ય સંભાળ અને દેશભરમાં ફેક્ટરીઓ અને પ્રયોગશાળાઓમાં નોકરીઓ. નાના શહેરોથી લઈને મોટા શહેરો સુધી, ભારતની દવા કંપનીઓનો વિકાસ તકોનું સર્જન કરી રહ્યો છે અને જીવન બચાવી રહ્યો છે. ભારતનું ફાર્માસ્યુટિકલ ક્ષેત્ર એક જીવનરેખા જેવું છે. કેન્દ્ર સરકાર, PMBJP, PLI અને બલ્ક ડ્રગ પાર્ક જેવી યોજનાઓ દ્વારા, ખાતરી કરી રહી છે કે આરોગ્યસંભાળની વાત આવે ત્યારે કોઈ પણ પાછળ ન રહી જાય.
તમને જણાવી દઈએ કે, પ્રધાનમંત્રી ભારતીય જનઔષધિ પરિયોજના (PMBJP) 15,479 જન ઔષધિ કેન્દ્રો ચલાવે છે જે બ્રાન્ડેડ દવાઓ કરતાં 80 ટકા ઓછી કિંમતે જેનરિક દવાઓ પૂરી પાડે છે. હૃદયની દવા જે એક સમયે ૫૦૦ રૂપિયામાં મળતી હતી તે હવે ૧૦૦ રૂપિયામાં વેચાઈ રહી છે! ફાર્માસ્યુટિકલ્સ માટે રૂ. ૧૫,૦૦૦ કરોડની ઉત્પાદન-સંલગ્ન પ્રોત્સાહન (PLI) યોજના ભારતમાં જ કેન્સર અને ડાયાબિટીસની દવાઓ જેવી ઉચ્ચ કક્ષાની દવાઓ બનાવવા માટેના ૫૫ પ્રોજેક્ટ્સને સમર્થન આપે છે. ૬,૯૪૦ કરોડ રૂપિયાની બીજી PLI યોજના પેનિસિલિન જી જેવા કાચા માલ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આનાથી આપણી આયાતની જરૂરિયાત ઓછી થાય છે. ૩,૪૨૦ કરોડ રૂપિયાના ટેકા સાથેના તબીબી ઉપકરણો માટેના PLI MRI મશીનો અને હૃદય પ્રત્યારોપણ જેવા ઉપકરણોના ઉત્પાદનને વેગ આપી રહ્યા છે.
આ ઉપરાંત, ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ અને આંધ્ર પ્રદેશમાં મેગા હબ બનાવવા માટે 3,000 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે બલ્ક ડ્રગ પાર્કને પ્રોત્સાહન આપવાની યોજના છે જેથી દવાઓનું ઉત્પાદન સસ્તું અને ઝડપી બને. ૫૦૦ કરોડના ખર્ચે ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઉદ્યોગ (SPI) ને મજબૂત બનાવવાની યોજના છે. આ અંતર્ગત, ભારતીય કંપનીઓને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધા કરવામાં મદદ કરવા માટે સંશોધન અને પ્રયોગશાળાઓને અપગ્રેડ કરવા માટે ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. આ પ્રયાસોનો અર્થ એ છે કે દવાઓ ભારતમાં, ભારત માટે અને વિશ્વ માટે બનાવવામાં આવે છે, જેનાથી કિંમત ઓછી અને ગુણવત્તા ઊંચી રહે છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે દેશનો ફાર્મા ક્ષેત્ર યુનિસેફની 55-60 ટકા રસીઓનો પુરવઠો પૂરો પાડે છે. તે DPT (ડિપ્થેરિયા, પેર્ટ્યુસિસ અને ટિટાનસ) રસીની WHO ની માંગના 99 ટકા, BCG (બેસિલસ કેલ્મેટ-ગ્યુરિન એ મુખ્યત્વે ક્ષય રોગની સારવાર માટે વપરાતી રસી છે) માટે 52 ટકા અને ઓરી માટે 45 ટકા માંગને પૂર્ણ કરે છે. આફ્રિકાથી અમેરિકા સુધી, ભારતીય રસીઓ લાખો લોકોના જીવ બચાવે છે.
