નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્ર સરકારે જહાજ નિર્માણ અને દરિયાઈ ક્ષેત્રને મજબૂત કરવા માટે ₹69,725 કરોડનું એક મોટું પેકેજ મંજૂર કર્યું છે. આ યોજનાથી દેશમાં 4.5 મિલિયન ગ્રોસ ટન જહાજ નિર્માણની ક્ષમતા વધશે, લગભગ 30 લાખ નવી નોકરીઓનું સર્જન થશે, અને આ ક્ષેત્રમાં લગભગ ₹4.5 લાખ કરોડનું રોકાણ આવશે.આ યોજનામાં શિપબિલ્ડિંગ માટેની નાણાકીય સહાય યોજનાને 31 માર્ચ 2036 સુધી લંબાવવામાં આવી છે, જેમાં ₹24,736 કરોડની જોગવાઈ છે. આ ઉપરાંત, શિપબ્રેકિંગ ક્રેડિટ નોટ માટે ₹4,001 કરોડ અલગ રાખવામાં આવ્યા છે. આ પહેલોને લાગુ કરવા માટે એક રાષ્ટ્રીય જહાજ નિર્માણ મિશનની પણ સ્થાપના કરવામાં આવશે.
આ યોજના મુખ્યત્વે ચાર ભાગો પર આધારિત છે:ઘરેલું ક્ષમતાને મજબૂત કરવી: ભારતમાં જહાજોના નિર્માણની ક્ષમતા વધારવી.લાંબા ગાળાના ભંડોળમાં સુધારો: આ ક્ષેત્ર માટે નાણાકીય સહાયની વ્યવસ્થાને વધુ અસરકારક બનાવવી.નવા શિપયાર્ડ્સનો વિકાસ: નવા જહાજ નિર્માણ સ્થળોનું નિર્માણ કરવું.તકનીકી સુધારો અને કૌશલ્ય વિકાસ: ટેકનોલોજી અને કુશળતામાં સુધાર કરીને નીતિગત સુધારા કરવા. આ યોજનામાં ₹25,000 કરોડનો મેરીટાઇમ ડેવલપમેન્ટ ફંડ પણ સમાવેશ થાય છે, જેમાં ₹20,000 કરોડનો મેરીટાઇમ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ફંડ અને ₹5,000 કરોડનો વ્યાજ પ્રોત્સાહન ફંડનો સમાવેશ થાય છે.
શિપબિલ્ડિંગ વિકાસ યોજના માટે ₹19,989 કરોડનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું છે, જેનો હેતુ વાર્ષિક 4.5 મિલિયન ગ્રોસ ટન સુધીની સ્થાનિક જહાજ નિર્માણ ક્ષમતા વધારવાનો છે. આનાથી મોટા શિપબિલ્ડિંગ ક્લસ્ટર, તકનીકી કેન્દ્રો અને જોખમ સુરક્ષા પ્રદાન કરવામાં આવશે.કેબિનેટની નોંધ અનુસાર, આ પહેલ ફક્ત આર્થિક દૃષ્ટિએ જ નહીં, પરંતુ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, ઊર્જા સુરક્ષા અને ખાદ્ય સુરક્ષાને પણ મજબૂત કરશે. આનાથી ભારત વૈશ્વિક જહાજ નિર્માણ ઉદ્યોગમાં એક મજબૂત સ્પર્ધક તરીકે ઊભરી આવશે અને ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ના વિઝનને વેગ મળશે. આજે, ભારતનો દરિયાઈ ક્ષેત્ર દેશના કુલ વેપારના 95% વોલ્યુમ અને 70% મૂલ્યને સંભાળે છે, જે તેને અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ બનાવે છે.
