નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં બુધવારે કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે ગ્રીન ટેકનોલોજી માટે મહત્વપૂર્ણ ખનિજ સંસાધનો માટે ‘નેશનલ ક્રિટિકલ મિનરલ મિશન’ ને મંજૂરી આપી છે. NCMM એ 16,300 કરોડ રૂપિયાના ખર્ચ સાથેનું એક મિશન છે. આ મિશનનો પ્રારંભિક તબક્કો છ વર્ષનો હશે. આ અંતર્ગત 7 વર્ષમાં 34,300 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કરવામાં આવશે.
આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો અને ખાનગી ક્ષેત્રની કંપનીઓને વિદેશમાં મહત્વપૂર્ણ ખનિજ સંપત્તિ પ્રાપ્ત કરવા અને સંસાધન સમૃદ્ધ દેશો સાથે વેપાર વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે.
મહત્વપૂર્ણ ખનિજ ક્ષેત્રમાં દેશની આત્મનિર્ભરતા માટે અસરકારક માળખું સ્થાપિત કરવાની જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખીને, નાણામંત્રીએ 23 જુલાઈ 2024 ના રોજ કેન્દ્રીય બજેટ 2024-25માં મહત્વપૂર્ણ ખનિજ મિશનની સ્થાપનાની જાહેરાત કરી હતી.
કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળ દ્વારા મંજૂર કરાયેલ ‘નેશનલ ક્રિટિકલ મિનરલ મિશન’ મૂલ્ય શૃંખલાના તમામ તબક્કાઓને આવરી લેશે, જેમાં ખનિજ સંશોધન, ખાણકામ, લાભ, પ્રક્રિયા અને અંતિમ ઉત્પાદનોમાંથી પુનઃપ્રાપ્તિનો સમાવેશ થાય છે. આ મિશન દેશની અંદર અને તેના દરિયા કિનારાના વિસ્તારોમાં મહત્વપૂર્ણ ખનિજોના સંશોધનને વેગ આપશે. તેનો ઉદ્દેશ્ય મહત્વપૂર્ણ ખનિજ ખાણકામ પ્રોજેક્ટ્સ માટે ઝડપી નિયમનકારી મંજૂરી પ્રક્રિયા બનાવવાનો છે.
આ મિશન મહત્વપૂર્ણ ખનિજ સંશોધન માટે નાણાકીય પ્રોત્સાહનો પણ પ્રદાન કરશે અને વધુ પડતા બોજ અને ટેઇલિંગ્સમાંથી આ ખનિજોની પુનઃપ્રાપ્તિને પ્રોત્સાહન આપશે. તે દેશની અંદર મહત્વપૂર્ણ ખનિજ ભંડારોના વિકાસનો પણ પ્રસ્તાવ મૂકે છે.
આ મિશનમાં ખનિજ પ્રક્રિયા ઉદ્યાનો સ્થાપવા અને મહત્વપૂર્ણ ખનિજોના રિસાયક્લિંગને ટેકો આપવાની જોગવાઈઓ શામેલ છે. તે મહત્વપૂર્ણ ખનિજ તકનીકોમાં સંશોધનને પણ પ્રોત્સાહન આપશે. તે મહત્વપૂર્ણ ખનિજો પર શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્રો સ્થાપવાનો પ્રસ્તાવ મૂકશે.
સંપૂર્ણ સરકારી અભિગમ અપનાવીને, મિશન તેના ઉદ્દેશ્યો પ્રાપ્ત કરવા માટે સંબંધિત મંત્રાલયો, જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો, ખાનગી કંપનીઓ અને સંશોધન સંસ્થાઓ સાથે નજીકથી કામ કરશે.
