ચંદ્ર આપણી પૃથ્વીથી લગભગ 3,84,400 કિલોમીટરના અંતરે સ્થિત છે. આ ચંદ્ર વિજ્ઞાનની પ્રયોગશાળા બની ગયો છે, જ્યાં ઘણા દેશો તેમના મિશન લોન્ચ કરી રહ્યા છે અથવા તેને લોન્ચ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. પરંતુ અમેરિકા, રશિયા, ચીન અને ભારત જ એવા દેશો છે જેમણે ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કર્યું છે. હવે ભારત પાસે બીજું મિશન છે, જેનું નામ છે સ્પેડેક્સ. આ મિશન અવકાશમાં મુસાફરી કરી રહેલા બે અવકાશયાનને જોડવાનું છે, તેને ડોકિંગ કહેવામાં આવે છે. જો આ મિશન સફળ થશે તો ભારત રશિયા, અમેરિકા અને ચીન પછી આવું કરનાર ચોથો દેશ બની જશે. જો કે, સ્પેસેક્સની પાછળ જે છુપાયેલું છે તે ચંદ્રયાન-4 છે. આ મિશન ભારતના આગામી ચંદ્રયાન-4 માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ મિશન હેઠળ ચંદ્રની માટીના નમૂનાઓ પૃથ્વી પર લાવવામાં આવશે.
ચંદ્રની માટી. હા, અવકાશમાં ભવિષ્યની શક્યતાઓ શોધવા માટે ચંદ્રની માટી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અત્યાર સુધી માત્ર થોડા જ દેશો એવા છે જે ચંદ્રમાંથી પૃથ્વી પર માટી લાવ્યા છે, તે છે અમેરિકા, રશિયા અને ચીન. તાજેતરમાં, ચીનનું ચંદ્ર મિશન ચાંગે-6 ચંદ્ર પરથી તેની માટી સાથે પરત ફર્યું હતું. આ માટી ચંદ્રના દૂરના અને અંધારા ભાગમાં હાજર 4 અબજ વર્ષ જૂના ખાડામાંથી કાઢવામાં આવી હતી. આ પહેલા અમેરિકા અને રશિયા પણ ચંદ્ર પરથી માટીના સેમ્પલ લાવ્યા હતા, પરંતુ આ સેમ્પલ ચંદ્રની નજીકના ભાગના હતા. જો કે, ચીન ચંદ્રના એક ભાગમાંથી માટી લાવ્યું હતું જેના વિશે બહુ ઓછી જાણકારી છે.
ચંદ્રની માટીને પૃથ્વી પર લાવવા પાછળ વૈજ્ઞાનિકોનો ખાસ હેતુ છે. એટલે કે ચંદ્ર પર ભવિષ્યની શક્યતાઓ શોધવી. વાસ્તવમાં, વૈજ્ઞાનિકો લાંબા સમયથી ચંદ્ર પર પાણીની શોધ કરી રહ્યા છે. આ સાથે વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે ચંદ્ર પર અનેક પ્રકારના ખનિજો પણ છે. આવી સ્થિતિમાં વૈજ્ઞાનિકો ચંદ્ર પરથી માટીના નમૂના લાવીને પાણી અને ખનીજની શોધ કરી રહ્યા છે. તાજેતરમાં, ચીનના વૈજ્ઞાનિકોએ દાવો કર્યો હતો કે તેમને ચંદ્ર પરથી લાવવામાં આવેલી માટીમાં પાણીના અણુઓ મળ્યા છે.
