‘કટોકટી’ સંજોગો અને મજબૂરીનું ઉત્પાદન નથી પરંતુ સરમુખત્યારશાહી માનસિકતા અને સત્તાની ભૂખનું પરિણામ છેઃ અમિત શાહ

નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહે નવી દિલ્હીમાં શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જી ટ્રસ્ટ દ્વારા આયોજિત “કટોકટીના 50 વર્ષ” કાર્યક્રમને સંબોધિત કર્યો હતો. આ પ્રસંગે અનેક મહાનુભાવો હાજર રહ્યા હતા. કટોકટીની 50મી વર્ષગાંઠની પૂર્વસંધ્યાએ આયોજિત કાર્યક્રમને સંબોધતા કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે જ્યારે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 11 જુલાઈ 2024ના રોજ નક્કી કર્યું કે દર વર્ષે 25 જૂનને ‘સંવિધાન હત્યા દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવશે, ત્યારે પ્રશ્ન એ ઉભો થયો કે આજે 50 વર્ષ પહેલાં બનેલી ઘટના વિશે વાત કરીને શું પ્રાપ્ત થશે? તેમણે કહ્યું કે મોદીજીએ ‘સંવિધાન હત્યા દિવસ’ ઉજવવાનો નિર્ણય એટલા માટે લીધો હતો કે દેશની શાશ્વત સ્મૃતિમાં એ વાત રહે કે જ્યારે કોઈ સરકાર સરમુખત્યારશાહી બને છે, ત્યારે દેશને કેવી રીતે ભયંકર પરિણામો ભોગવવા પડે છે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે કોઈ સારી કે ખરાબ રાષ્ટ્રીય ઘટનાના 50 વર્ષ પૂર્ણ થાય છે, ત્યારે સામાજિક જીવનમાં તેની સ્મૃતિ ઝાંખી પડી જાય છે અને જો લોકશાહીના પાયાને હચમચાવી નાખનાર કટોકટી જેવી ઘટના વિશે સમાજની સ્મૃતિ ઝાંખી પડી જાય છે, તો તે કોઈપણ લોકશાહી દેશ માટે એક મોટું જોખમ છે, કારણ કે લોકશાહી અને સરમુખત્યારશાહી મનની બે લાગણીઓ છે, જેને કોઈ પણ વ્યક્તિ સાથે સાંકળવી ન જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે મનની લાગણીઓ વાસ્તવમાં માનવ સ્વભાવની લાગણીઓ છે, જે ક્યારેક ને ક્યારેક ફરી ઉભરી શકે છે અને દેશ અને સમાજ માટે પડકાર બની શકે છે.

અમિત શાહે કહ્યું કે ભારતને વિશ્વમાં એક રીતે લોકશાહીની માતા માનવામાં આવે છે. ભારતમાં લોકશાહી ફક્ત બંધારણની ભાવના નથી, પરંતુ બંધારણના ઘડવૈયાઓએ બંધારણમાં સમાવિષ્ટ શબ્દોના રૂપમાં લોકોની ભાવનાનું અર્થઘટન કરવાનું કામ કર્યું છે અને આ આપણો જાહેર સ્વભાવ છે. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે કહ્યું કે તેમને વિશ્વાસ છે કે કટોકટી સમયે જીવિત કોઈપણ સમજદાર નાગરિકને કટોકટી ગમશે નહીં. તેમણે કહ્યું કે જેઓ એવા ભ્રમમાં હતા કે તેમને કોણ પડકારી શકે છે, તેઓ કટોકટી પછી યોજાયેલી ચૂંટણીઓમાં હારી ગયા અને સ્વતંત્રતા પછી પહેલી વાર બિન-કોંગ્રેસી સરકાર રચાઈ. તેમણે કહ્યું કે દસ્તાવેજો મુજબ કટોકટીને 50 વર્ષ થઈ ગયા હોવા છતાં, કરોડો ભારતીયોના હૃદયમાં ઘા હજુ પણ કટોકટી દરમિયાન હતો તેટલો જ તાજો છે. શાહે કહ્યું કે તે કટોકટી નહોતી, પરંતુ તત્કાલીન શાસક પક્ષનો ‘અન્યાય કાળ’ હતો. અમિત શાહે કહ્યું કે આપણું બંધારણ બનાવવામાં 2 વર્ષ 11 વર્ષ અને 18 દિવસ લાગ્યા, 13 સમિતિઓની રચના થઈ, 165 દિવસમાં 11 સત્રો યોજાયા. બંધારણની વિવિધ જોગવાઈઓ પર લાંબી ચર્ચા થઈ. 1100 કલાક અને 32 મિનિટની ચર્ચા થઈ. સાત સભ્યોની મુસદ્દા સમિતિએ તેને અંતિમ સ્વરૂપ આપ્યું. તેમણે કહ્યું કે વિશ્વના તમામ લોકશાહી દેશોના બંધારણો કરતાં વધુ ચર્ચાઓ, બલિદાન અને તપસ્યાથી બનેલું બંધારણ, રસોડાના કેબિનેટના આદેશથી એક મિનિટમાં નકારી કાઢવામાં આવ્યું. શાહે કહ્યું કે 24 જૂન 1975ની રાત સ્વતંત્ર ભારતના ઇતિહાસમાં સૌથી લાંબી રાત હતી કારણ કે તેની સવાર 21 મહિના પછી આવી હતી અને તે સૌથી ટૂંકી રાત પણ હતી, કારણ કે તે રાત્રે 2 વર્ષ 11 મહિના અને 18 દિવસની કવાયત એક ક્ષણમાં રદ કરવામાં આવી હતી.