ભારત, બાકીના વિશ્વ સાથે, પુનઃશસ્ત્રીકરણના એક નવા તબક્કામાં પ્રવેશી રહ્યું છેઃ રાજનાથ સિંહ

નવી દિલ્હીઃ સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહે દિલ્હીમાં ડિફેન્સ એકાઉન્ટ્સ ડિપાર્ટમેન્ટ (DAD) ના કંટ્રોલર્સ કોન્ફરન્સને સંબોધિત કરતા કહ્યું હતું, ઓપરેશન સિંદૂરની સફળતા બાદ ઓપરેશનમાં પ્રદર્શિત બહાદુરી અને સ્વદેશી સાધનોની ક્ષમતાના પ્રદર્શનથી સ્વદેશી ઉત્પાદનોની વૈશ્વિક માંગમાં વધુ વધારો થયો છે. તેમણે કહ્યું કે દુનિયા આપણા સંરક્ષણ ક્ષેત્રને નવા આદરથી જોઈ રહી છે.

પોતાના સંબોધનમાં, રાજનાથ સિંહે સશસ્ત્ર દળોની ઓપરેશનલ તૈયારી અને નાણાકીય કાર્યક્ષમતા સુધારવામાં વિભાગની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો. તેમણે કહ્યું કે નાણાકીય પ્રક્રિયાઓમાં એક પણ વિલંબ કે ભૂલ સીધી રીતે ઓપરેશનલ તૈયારીને અસર કરી શકે છે. સિંહે DAD ને સંરક્ષણમાં ખાનગી ક્ષેત્રની વધતી ભાગીદારી સાથે સુમેળમાં ‘નિયંત્રક’ થી ‘સુવિધાકર્તા’ બનવા હાકલ પણ કરી.

રાજનાથ સિંહે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ચાલી રહેલા પરિવર્તનનો શ્રેય પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીના દૂરંદેશી નેતૃત્વને આપ્યો, જેમના માર્ગદર્શન હેઠળ દેશ આત્મનિર્ભરતા તરફ આગળ વધ્યો છે અને સંરક્ષણ આયોજન, નાણાં અને નવીનતામાં માળખાકીય સુધારા થયા છે. તેમણે કહ્યું, “પહેલાં આપણે જે સાધનો આયાત કરતા હતા તેમાંથી મોટાભાગના હવે ભારતમાં બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. દ્રષ્ટિની સ્પષ્ટતા અને ઉચ્ચતમ સ્તરે પ્રતિબદ્ધતાને કારણે આપણા સુધારા સફળ થઈ રહ્યા છે.”

સંરક્ષણ મંત્રીએ વધતા વૈશ્વિક લશ્કરી ખર્ચની નોંધ લીધી, જે 2024 માં 2.7 ટ્રિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાની ધારણા છે, સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અનુસાર, અને કહ્યું કે આ ભારતના સ્વદેશી સંરક્ષણ ઉદ્યોગો માટે પ્રચંડ તકો ખોલે છે. તેમણે ભાર મૂક્યો કે પ્રધાનમંત્રી ‘સંરક્ષણમાં આત્મનિર્ભરતા’ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા સાથે, ભારતના ઉદ્યોગોએ વૈશ્વિક માંગમાં પરિવર્તન માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ અને નિકાસ અને નવીનતામાં મોટી ભૂમિકા ભજવવી જોઈએ.

“અમારો પ્રયાસ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે નિર્ણયો ઝડપથી લેવામાં આવે જેથી આપણે ભારતમાં જ મોટા એન્જિનનું ઉત્પાદન શરૂ કરી શકીએ અને આ કાર્ય ભારતીયોના હાથથી શરૂ થાય છે,” તેમણે કહ્યું. તેમણે અદ્યતન સ્વદેશી સંરક્ષણ ઉત્પાદન ક્ષમતાઓ બનાવવા માટેની સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટિ આપી. વધુમાં, રાજનાથ સિંહે સંરક્ષણ ક્ષેત્રના વધતા વ્યૂહાત્મક અને આર્થિક મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો અને સંરક્ષણ ખર્ચની ધારણાને ફક્ત ખર્ચ તરીકે બદલવા માટે હાકલ કરી અને કહ્યું કે તેને ગુણાકાર અસર સાથે આર્થિક રોકાણ તરીકે જોવું જોઈએ.

તેમણે કહ્યું, “તાજેતર સુધી, સંરક્ષણ બજેટને રાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રના ભાગ રૂપે જોવામાં આવતું ન હતું. આજે, તે વિકાસના ચાલક છે.” સંરક્ષણ મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત, બાકીના વિશ્વ સાથે, પુનઃશસ્ત્રીકરણના એક નવા તબક્કામાં પ્રવેશી રહ્યું છે, જે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં મૂડી રોકાણો દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. તેમણે વિભાગને તેના આયોજન અને મૂલ્યાંકનમાં સંરક્ષણ અર્થશાસ્ત્રનો સમાવેશ કરવા વિનંતી કરી, જેમાં સંશોધન અને વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ અને દ્વિ-ઉપયોગ તકનીકોના સામાજિક પ્રભાવ વિશ્લેષણનો સમાવેશ થાય છે.

રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહે કહ્યું, “શાંતિકાળ એ એક ભ્રમ સિવાય કંઈ નથી. પ્રમાણમાં શાંત સમયગાળા દરમિયાન પણ, આપણે અનિશ્ચિત પરિસ્થિતિઓ માટે તૈયાર રહેવું જોઈએ. અચાનક વિકાસ આપણી નાણાકીય અને કાર્યકારી સ્થિતિમાં સંપૂર્ણ પરિવર્તન લાવી શકે છે. પછી ભલે તે સાધનોના ઉત્પાદનમાં વધારો કરવાનું હોય કે નાણાકીય પ્રક્રિયાઓને ઑપ્ટિમાઇઝ કરવાનું હોય, આપણે હંમેશા નવીન તકનીકો અને પ્રતિભાવશીલ પ્રણાલીઓ સાથે તૈયાર રહેવું જોઈએ.” તેમણે સંરક્ષણ વિભાગને આ માનસિકતાને તેની આયોજન, બજેટ અને નિર્ણય લેવાની પ્રણાલીઓમાં સામેલ કરવા વિનંતી કરી.