લદ્દાખમાં સ્થાપિત એશિયાનું સૌથી મોટું ઇમેજિંગ ચેરેનકોવ ટેલિસ્કોપ
ભાભા એટોમિક રિસર્ચ સેન્ટર (BARC) દ્વારા બનાવવામાં આવેલ એશિયાના સૌથી મોટા ઇમેજિંગ ચેરેનકોવ ટેલિસ્કોપનું લદ્દાખના હેનલેમાં ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. આ મુખ્ય વાતાવરણીય ચેરેનકોવ પ્રયોગ (MACE) વેધશાળાની સ્થાપના BARCની મદદથી કરવામાં આવી છે. આ ટેલિસ્કોપ લગાવવાથી વૈજ્ઞાનિક સંશોધનને વેગ મળશે.
BARCએ આ ટેલિસ્કોપ બનાવ્યું છે
BARCએ એક નિવેદનમાં કહ્યું કે 4,300 મીટરની ઉંચાઈ પર સ્થિત આ ટેલિસ્કોપ વિશ્વમાં તેના પ્રકારનું સૌથી ઉંચુ ટેલિસ્કોપ પણ છે. ચાર દિવસ પહેલા અણુ ઉર્જા વિભાગ (DAE)ના સચિવ અજીત કુમાર મોહંતીએ તેનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ ટેલિસ્કોપનું નિર્માણ મુંબઈ સ્થિત BARC દ્વારા ઈલેક્ટ્રોનિક્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા લિમિટેડ (ECIL) અને અન્ય ભારતીય ઉદ્યોગ ભાગીદારો સાથે મળીને કરવામાં આવ્યું છે.
MACE ઓબ્ઝર્વેટરીનું ઉદ્ઘાટન એ અણુ ઊર્જા વિભાગના પ્લેટિનમ જ્યુબિલી વર્ષની ઉજવણીનો એક ભાગ છે. 4 ઓક્ટોબર 2024 ના રોજ લદ્દાખમાં અણુ ઊર્જા કમિશનના અધ્યક્ષ અને અણુ ઊર્જા વિભાગના સચિવ ડૉ. અજીત કુમાર મોહંતી દ્વારા મુખ્ય વાતાવરણીય ચેરેનકોવ પ્રયોગ (MACE) ઓબ્ઝર્વેટરીનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.
MACE ઓબ્ઝર્વેટરી ભારત માટે એક મોટી સિદ્ધિ છે
તેમના ઉદ્ઘાટન સંબોધનમાં, મોહંતીએ સામૂહિક પ્રયાસની પ્રશંસા કરી. જેના કારણે MACE ટેલિસ્કોપનું નિર્માણ શક્ય બન્યું. તેમણે કહ્યું કે MACE ઓબ્ઝર્વેટરી ભારત માટે એક મોટી સિદ્ધિ છે અને વૈશ્વિક સ્તરે કોસ્મિક-રે સંશોધનમાં દેશને મોખરે રાખે છે.
DAE સેક્રેટરીએ જણાવ્યું હતું કે ટેલિસ્કોપ વૈજ્ઞાનિકોને ઉચ્ચ-ઊર્જાવાળા ગામા કિરણોનો અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે, જે બ્રહ્માંડની સૌથી ઊર્જાસભર ઘટનાની ઊંડી સમજણ માટે માર્ગ મોકળો કરશે. મોહંતીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે MACE પ્રોજેક્ટ માત્ર વૈજ્ઞાનિક સંશોધનને આગળ વધારવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે નહીં પરંતુ લદ્દાખના સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં પણ મદદરૂપ થશે.
