નવી દિલ્હીઃ કેન્દ્રીય સંદેશાવ્યવહાર મંત્રી જ્યોતિરાદિત્ય એમ. સિંધિયાએ ટેલિકોમ સાયબર છેતરપિંડી સામે કાર્યવાહીને વધુ મજબૂત બનાવવાના હેતુથી ટેલિકોમ વિભાગના સચિવ ડૉ. નીરજ મિત્તલ સાથે સંચાર સાથી પહેલ હેઠળ હિતધારકોની બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. બેઠકમાં વધુ જાગૃતિ, નિવારક પગલાંના અમલીકરણ અને નાગરિક રિપોર્ટિંગ દ્વારા જાહેર ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવાની તાત્કાલિક જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
નાગરિક-કેન્દ્રિત ડિજિટલ સુરક્ષા પહેલ ‘સંચાર સાથી’ CEIR (સેન્ટ્રલ ઇક્વિપમેન્ટ આઇડેન્ટિટી રજિસ્ટર), DIP (ડિજિટલ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ), ચોરાયેલા અથવા ખોવાયેલા ફોનને બ્લોક કરવા માટે ASTR (બનાવટી દસ્તાવેજો પર લેવામાં આવેલા કનેક્શન્સનું ડિટેક્શન) જેવા કૃત્રિમ બુદ્ધિ આધારિત સિસ્ટમો, સંભવિત છેતરપિંડીઓને શોધવા અને અટકાવવા માટે FRI (નાણાકીય છેતરપિંડી જોખમ સૂચક) જેવા અદ્યતન સાધનોને એકીકૃત કરે છે. ભારતના ટેલિકોમ ઇકોસિસ્ટમને સુરક્ષિત કરવામાં તેણે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. અત્યાર સુધીમાં, 82 લાખથી વધુ નકલી મોબાઇલ કનેક્શન ડિસ્કનેક્ટ કરવામાં આવ્યા છે અને 35 લાખથી વધુ ખોવાયેલા અથવા ચોરાયેલા ફોન બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે. આ પહેલ સિસ્ટમ લોન્ચ થયાના માત્ર 24 કલાકમાં 1.35 કરોડ કપટી આંતરરાષ્ટ્રીય કોલ્સને સફળતાપૂર્વક બ્લોક કરી ચૂકી છે. આ સિસ્ટમથી આવા કોલ્સમાં 97 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
સંચાર સાથી પોર્ટલને 16 કરોડ મુલાકાતો અને દરરોજ સરેરાશ 2 લાખ વપરાશકર્તાઓ સાથે મોટા પાયે જાહેર ભાગીદારી મળી છે. AI-સંચાલિત ASTR ટૂલ, જાહેર ફરિયાદો અને હિસ્સેદારોના સૂચનો દ્વારા 4.7 કરોડથી વધુ મોબાઇલ કનેક્શન ડિસ્કનેક્ટ કરવામાં આવ્યા છે. આ પહેલ દ્વારા 5.1 લાખ મોબાઇલ હેન્ડસેટ બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે, 24.46 લાખ વોટ્સએપ એકાઉન્ટ સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે અને છેતરપિંડીની પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ 2૦,૦૦૦ બલ્ક એસએમએસ મોકલનારાઓને બ્લેકલિસ્ટ કરવામાં આવ્યા છે.
સંચાર સાથીની સીઇઆઇઆર સિસ્ટમ હેઠળ, 35.49 લાખ ખોવાયેલા અથવા ગુમ થયેલા ઉપકરણો બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે, 21.57 લાખ ઉપકરણો શોધી કાઢવામાં આવ્યા છે અને 5.19 લાખ ઉપકરણો પાછા મેળવવામાં આવ્યા છે. સંચાર સાથીએ કેન્દ્રીય એજન્સીઓ, રાજ્ય પોલીસ દળો, ટેલિકોમ સેવા પ્રદાતાઓ અને GSTN સહિત 620 સંસ્થાઓ સાથે જોડાણ કર્યું છે, જે દેશભરમાં ટેલિકોમ છેતરપિંડી અને સાયબર ધમકીઓનો સામનો કરવા માટે એક મજબૂત સહયોગી નેટવર્ક બનાવે છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાએ હિન્દી અને 21 પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં સંચાર સાથી મોબાઇલ એપ્લિકેશન લોન્ચ કરી છે, જે વિવિધ પ્રદેશોમાં તેની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરે છે. મૂળ રૂપે જાન્યુઆરી 2025 માં લોન્ચ કરાયેલ, આ એપ્લિકેશન વપરાશકર્તાઓને શંકાસ્પદ સંદેશાવ્યવહારની જાણ કરવા, ખોવાયેલા અથવા ચોરાયેલા ફોનને બ્લોક કરવા અથવા ટ્રેસ કરવા અને ગેરકાયદેસર મોબાઇલ કનેક્શન્સ તપાસવાની મંજૂરી આપે છે. તે હવે Android અને iOS બંને પ્લેટફોર્મ પર ઉપલબ્ધ છે, જે દેશભરના નાગરિકોને બહુભાષી ડિજિટલ સુરક્ષા સાધનો સાથે સશક્ત બનાવે છે. આ એપ્લિકેશન 46 લાખથી વધુ વખત ડાઉનલોડ કરવામાં આવી છે.
