મ્યાનમારમાં બળવાખોર જૂથ અરાકાન આર્મી (AA) અને લશ્કરી સરકાર (જુંતા) વચ્ચે ચાલી રહેલા ગૃહ યુદ્ધમાં એક મહત્વપૂર્ણ વળાંક આવ્યો છે. અરાકાન આર્મીએ રખાઈન રાજ્યનો મોટા ભાગનો વિસ્તાર કબજે કરી લીધો છે. જેના કારણે અરકાન આર્મીએ બાંગ્લાદેશ સાથેની મ્યાનમાર સરહદ પર નિયંત્રણ મેળવી લીધું છે. તેની સીધી અસર બાંગ્લાદેશ પર પડી છે. ઢાકાએ રોહિંગ્યા મુસ્લિમ શરણાર્થીઓના આગમન પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તે જ સમયે, મ્યાનમારનો અન્ય એક પાડોશી દેશ ભારત પણ આ ઘટનાક્રમથી ચિંતિત છે. ભારતને આશંકા છે કે આનાથી તેના પૂર્વોત્તર રાજ્યોની સુરક્ષા પર અસર પડી શકે છે.
અહેવાલ મુજબ, છેલ્લા 15 મહિનામાં AAએ તેનું વર્ચસ્વ વધાર્યું છે, ડઝનબંધ નગરો અને લશ્કરી ચોકીઓ પર કબજો કર્યો છે. આના કારણે જન્ટાની સ્થિતિ નબળી પડી રહી છે. 2017 માં, રોહિંગ્યા ગામો પર મ્યાનમાર આર્મીના ક્રૂર ક્રેકડાઉન પછી, હજારો લોકો સરહદ પાર પાડોશી બાંગ્લાદેશ તરફ ભાગી ગયા અને કેટલાક ભારત પણ પહોંચ્યા. વિદેશ અને સુરક્ષા નીતિ વિશ્લેષક શ્રીપતિ નારાયણન કહે છે કે રોહિંગ્યા પર બળવાખોર જૂથો દ્વારા પણ હુમલા કરવામાં આવી રહ્યા છે, તેથી પડોશી દેશોમાંથી શરણાર્થીઓની સમસ્યા વધી શકે છે.
ભારત સામે શું પડકાર છે?
મ્યાનમારના ઉત્તર-પૂર્વમાં, ખાસ કરીને મણિપુરમાં, છેલ્લા 20 મહિનામાં મ્યાનમારથી ખ્રિસ્તી અને બૌદ્ધ શરણાર્થીઓના આગમનને કારણે સમસ્યાઓ જટિલ બની ગઈ છે. ભારતને ડર છે કે મ્યાનમારના બળવાખોર જૂથો દ્વારા આધુનિક શસ્ત્રો પૂર્વોત્તરમાં કાર્યરત વિદ્રોહી જૂથો સુધી પહોંચી શકે છે. મ્યાનમારના બળવાખોર જૂથો ભંડોળ ઊભું કરવા માટે ડ્રગ્સની હેરાફેરી વધારી રહ્યા છે, જે ભારત માટે બીજી મોટી ચિંતા છે. ભારતે મ્યાનમાર સરહદ પર અવરજવરના નિયમો પણ કડક કર્યા છે.
નિષ્ણાતોને એવો પણ ડર છે કે ચીન મ્યાનમાર અને બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય ઉથલપાથલનો ઉપયોગ ભારતના પૂર્વોત્તર સરહદી રાજ્યોમાં અશાંતિ ફેલાવવા માટે કરી શકે છે. આ સિવાય મ્યાનમારમાં ચાલી રહેલા પ્રોજેક્ટ્સ પણ ભારત માટે ચિંતાનો વિષય છે. ભારતના કલાદાન મલ્ટિ-મોડલ ટ્રેડ એન્ડ ટ્રાન્ઝિટ પ્રોજેક્ટ (KMTTP) સિત્તવેનું મુખ્ય બંદર ધરાવે છે અને સિત્તવે-પાલેટવા રોડ રખાઈનમાંથી પસાર થાય છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતને તેના વિશેષ પ્રોજેક્ટને નુકસાન થવાની ભીતિ છે.
